نمودِ داوري عملي در رفتار جزرومدي برنامه‌ريزان شهري كلان‌شهر تهران

>Manifestation of practical judgements in tidal behaviors of Tehran metropolitan’s Urban Planners

پژوهش حاضر با هدف درك و توضيح داوري عملي برنامه‌ريزان در محيط برنامه‌ريزي كلانشهر تهران به نگارش درآمده است. با اتخاذ روش نظريه مبنايي برساخت‌گرايانه و تمركز بر اقدامات، تعاملات و فرايندهاي اجتماعي برنامه‌ريزان به دنبال توسعه و عمل‌آوري نظريه‌اي محتوايي و مياني به منظور درك رفتار نهادي برنامه‌ريزان در تجربيات آن‌ها بوده‌ايم. در همين راستا، كاربست اين روش در پژوهش مطابق با فرايند پيشنهادي چارمز پيموده شده است. داده‌هاي تحليل عناصر ذهني برنامه‌ريزان بواسطه روش مصاحبه‌هاي نيمه-‌ساختار‌ يافته با 28 نفر از برنامه‌ريزان داراي سابقه در محيط برنامه‌ريزي كلان شهر تهران و پاسخ به پرسش‌هايي در ارتباط با تجربه زيسته آن‌ها در محيط مذكور فراهم گشته‌اند. مقاله حاضر با هدف واكاوي داوري‌هاي عملي برنامه‌ريزان و رديابي عوامل تاثيرگذار بر آن، اين پرسش كليدي را در آغازگاه فرايند پژوهش خود طرح مي‌كند كه داوري‌هاي عملي برنامه‌ريزان در محيط برنامه‌ريزي كلان‌شهر تهران چگونه برساخته مي‌شود؟ بنابر يافته‌هاي نظري، اصطكاك رفتاري برنامه‌ريزان در برابر موانع نهادي سيستم برنامه‌ريزي و تصميم‌گيري، خود را در چارچوب رفتار جزرومدي آن‌ها در محيط برنامه‌‌ريزي نمايان مي‌سازد. برنامه‌ريزان مبتني بر دريافت‌ها و معنابخشي‌هاي خود در محيط برنامه‌ريزي به داوري و تصميم اقدام مي‌كنند. رفتار جزرومدي به مثابه نمود داوري عملي برنامه‌ريزان، انطباق دوگانگي مورد مطلوب (آنچه بايد انجام شود) و داوري صحيح (آنچه انجام شده) است كه با تكيه بر عقلانيت عملي، كُنش پَس‌رونده معنادار را به‌عنوان هدف واسطه‌اي در جهت كنش پيش‌رونده مطلوب به‌عنوان هدف نهايي انجام مي دهد.

This paper aims to understand and explain the practical judgements of planners in the urban planning environment of Tehran metropolis. The planning judgements and decisions have constructed in interplay of individual and collective frames of planners in a culturised context of planning. Planners make different judgements in their daily planning process – they define the planning problem, they formulate goals and objectives and imple‌ment certain instruments to develop, good or desirable places, neighbourhoods, cities or regions. They always perceive the world through a ‘cultural lens’ which consists of both individual planners’ and commonly shared accumulated attitudes, values, rules, standards and beliefs of planning institutions.By considering the objective of this study which is to develop a middle-range and substantive theory that leads to achieving a better understanding of the institutional behavior of planners in their lived experiences, the constructivist grounded theory has been chosen for this research. In this research, the focus of constructivist grounded theory is on the actions, interactions and social processes of planners. In constructivist grounded theory, my approach is based on the assumption that any theoretical interpretation is an interpretive image of the universe studied, and in this study suggests the institutional behavior of planners rather than a detailed image of it. The constructivist grounded theory practice in this research has been followed in accordance with the proposed Charmaz process.