عنوان مقاله :
شيوۀ تشبيه‌سازي سعدي
عنوان به زبان ديگر :
Saadi’s Way of Using of Simile
پديد آورندگان :
حسن زاده نيري، محمّدحسن دانشگاه علامه طباطبائي - گروه زبان و ادبيّات فارسي , حميدفر، علي اصغر دانشگاه علامه طباطبائي
كليدواژه :
غافلگيري , سبك سعدي , تشبيه , مشبّه به , وجه شبه , سعدي، مصلح بن عبدالله
چكيده فارسي :
سخن سعدي از هر منظر كه نگريسته شود، تازگي دارد؛ امّا نكتۀ متناقض‌نمايي كه ديده مي‌شود، آن است كه مهمّ‌ترين عاملِ سبك‌ساز كه به‌درستي، تحوّلات سبكي را به تحوّلات آن وابسته دانسته و آن را نمودِ جهان‌بينيِ شاعر توصيف كرده‌اند، يعني وجه شبه، در سخن سعدي تازگيِ چنداني ندارد؛ بااين‌حال، كسي هم نمي‌تواند ويژه‌بودنِ شيوۀ او و صاحبِ سبك‌بودن او را انكار كند. نكته اينجاست كه آنچه باعث تشخّصِ طرزِ او شده است، وجه شبه نيست، بلكه مشبّهٌ‌به‌هايي است كه به‌كارمي‌گيرد؛ يعني همان وجه شبه‌هاي معهود و شناخته‌شدۀ سنن ادبي را به مدد مشبّهٌ‌به‌هايي غريب و دور از انتظار عرضه مي‌كند كه همين غريب‌بودن و دور از انتظاربودن، عامل بسيار مهمّي در پديدآمدنِ سبكِ شخصي سعدي است و حلاوت بي‌مانندي به سخن او بخشيده است؛ البتّه اين ويژگيِ غافلگيري، در آثار سعدي به حوزۀ تشبيه محدود نمي‌شود و تقريباً در تمام سطوح و لايه‌هاي سخن وي ديده مي‌شود. در اين مقاله، ضمن بررسيِ برخي ويژگي‌هاي عمدۀ آثار سعدي، با محوريّت تشبيه، به‌طور ويژه به عنصر خارج از انتظاربودن توجّه شده است.
چكيده لاتين :
From any point of view, it is undeniable that Saadi’s work is innovative and singular. However, as far as similes are concerned, Saadi does not seem to be innovative. Simile is considered as a prominent stylistic element to the extent that change in style is attributed to change of similes. It is considered as the manifestation of the poet’s worldview. But, Saadi’s similes do not show newness with regard to the properties they assign to the topics (tenors). Yet, the point is that the distinctiveness of his similes does not lie in the properties, but in the vehicles that he employs. That is, he uses familiar properties of the literary tradition but unexpected and unfamiliar vehicles. This unpredictable use of vehicles is an influential factor in the formation of Saadi’s unique style. Obviously, Saadi’s greatness is not merely because of the similes he uses; rather it is perceivable in all the layers of his works. Examining the main elements of Saadi’s works with a special focus on the similes, this paper, in particular, addresses the element of unexpectedness in them.
