چالش‌ها و تقابل تامين آب كشاورزي و حقابه محيط‌زيستي در حوضه آبريز درياچه اروميه

Challenges and Compromises of Agricultural Water Supply and Environmental Water Right in the Lake Urmia Basin

يكي از مسائل مهم امروز كشور ما بحث احياي درياچه اروميه مي‌باشد كه از سال 1387 شمسي مورد توجه دولت و برنامه‌هاي توسعه قرار گرفته است. مسلما از دلايلي كه علي‌رغم اين تلاش‌ها و هزينه‌هاي سنگين آن تاثيري چنداني بر وضعيت درياچه نداشته، تبعات تخصيص آب به درياچه بر بخش كشاورزي مي‌باشد. بدين منظور اين تحقيق در تلاش است بطور كمّي، اين تبعات را بر كشاورزي استان‌هاي مرزي درياچه نشان دهد. بدين منظور يك دوره 49 ساله از جريان طبيعي رودخانه‌ هاي حوضه در نظر گرفته شده است تا تحت شرايط مختلف هيدرولوژيكي، سه نوع مديريت آب كشاورزي، تخصيص كامل و يا بخشي از نياز آب درياچه اين مهم مورد بررسي و ارزيابي قرار گيرد. نتايج نشان داد كه تامين حقابه درياچه به كاهش حدود 20 تا 25 درصدي حقابه بخش زراعت آبي در استان‌هاي آذربايجان غربي و شرقي نياز دارد. بديهي است كه حصول به چنين كاهش سطحي، تبعات سياسي و اجتماعي بالايي دارد و اين درحالي‌ست كه طي سال‌هاي اخير شاهد افزايش سطح و تبديل زراعت به باغ در حوضه بوده‌ايم. بدين ترتيب توصيه شده است تا ستاد احيا براساس تجربيات جهاني، مطالعات داخلي و تجربيات 5 ساله خود، چشم‌انداز قابل حصول و خدمات جديدي براي اكولوژي حوضه و درياچه تببين نمايد، در غيراين صورت، امكان بهره‌برداري بهينه از منابع زماني و اعتباري فراهم نخواهد شد.

One of the important issues in our country is the restoration of Lake Urmia and it has been considered by the government since 2008. These efforts and high costs have had none impacts such as allocation of water to the lake on agricultural sector. This study aims to show these effects on the agricultural sector of border provinces. So purposely, in order to evaluate three agricultural water management scenarios a 49-year period of natural surface flows of watershed’s rivers is considered under the various hydrological conditions. The results showed that to provide the lake water demand caused 20 to 25 reduction of agricultural water demand in the West and East Azarbaijan provinces. It is obvious to achieve this, we certainly would have high socio-economic impacts, and recently we experienced changing of crop lands into orchards in the watershed. So, It is recommended that based on international experiences, the committee of restoration of the Lake Urmia provide an accessible framework and novel services for the ecology, otherwise, optimal utilization of credit and time shall not be presented.