تاثير نشت گاز دي اكسيد كربن بر تحرك پذيري عناصر نادر در آبخوان‌هاي آبرفتي بخش شمالي استان همدان

نشت گاز دي اكسيد كربن با منشاء طبيعي از طريق چاه هاي آب به داخل چهار آبخوان آبرفتي همدان، رزن، كميجان و چهاردولي در استان همدان، علاوه بر كاهش حدود يك واحدي pH و تغيير قابل ملاحظه پارامترهاي فيزيكوشيميايي و عناصر اصلي و فرعي محلول در آب هاي زيرزميني، سبب افزايش غلظت عناصر نادر در آب هاي زيرزميني شده است. به منظور بررسي اثرات نشت دي اكسيد كربن بر تحرك پذيري عناصر نادر در آب هاي زيرزميني، از 19 حلقه چاه آب و يك چشمه هيدروترمال در مهر ماه 1397 نمونه برداري شد. عناصر نادري كه مقدارشان در آب هاي گازدار افزايش يافته است براساس همبستگي با يون Cl به دو گروه تقسيم مي شوند. گروه اول شامل عناصر As، B، Li، Rb، Cs، V و Sr مي باشد كه در ارتباط با اختلاط آب هاي هيدروترمال شور و غني از دي اكسيد كربن با آب هاي منطقه مي باشند. منشاء عناصر گروه دوم كه شامل Al، Cr، Cu، Ba، Ni و Zn مي باشند هوازدگي مواد داخل آبخوان است. عناصر نادر Hg، Se و Sn فاقد همبستگي با يون Cl مي باشند و غلظت آنها در آب هاي گازدار كاهش يافته است. مهمترين عوامل موثر بر كاهش اثرات نشت دي اكسيد كربن در آزادسازي عناصر نادر به داخل آبخوان شامل ظرفيت بالاي خنثي كنندگي pH در مواد تشكيل دهنده آبخوان و گاز زدايي دي اكسيد كربن از آب هاي گازدار در نزديك سطح زمين و در نتيجه رسوب كاني هاي ثانويه مي باشد. با اين وجود، غلظت برخي از عناصر مانند Fe، Mn، As، Hg و B در آب هاي گازدار همچنان بالاتر از حداكثر مجاز در استانداردهاي سازمان بهداشت جهاني و ملي براي آب شرب است.