ارزيابي هيدروژئولوژيكي قناتهاي دشت گناباد

قنات مهمترين روش بهره‌برداري از آب‌هاي زيرزميني در مناطق خشك و نيمه‌خشك است. در اين تحقيق هيدروژئولوژي قنات‌هاي دشت گناباد بررسي شد. به اين منظور ابتدا محدوده حوضه آبگير قنات‌هاي دشت تعيين شد. محاسبات بيلان در حوضه آبگير قنات‌ها نشان مي‌دهد سالانه حدود 3.7 ميليون مترمكعب بيش از مقدار تغذيه حوضه و از ذخيره سفره آب زيرزميني برداشت مي‌شود كه باعث افت سطح آب زيرزميني در سفره به ميزان حدود 0.06 متر در سال و كاهش زون آبگير قنات‌ها مي‌گردد. براي مشخص شدن تاثير كاهش بارش بر كاهش آبدهي قنات‌ها، تغييرات بارش حوضه در طي سال‌هاي 1376 تا 1396 به همراه ميانگين 5 ساله بارش‌ها بررسي گرديد. شش رشته از قنات‌هاي اصلي دشت شامل قصبه، بهاباد، بيدخت، رهن، ديزق و خشويي انتخاب شدند، هيدروگراف ‌آنها طي سال‌هاي 1376 تا 1396 ترسيم و شيب هيدروگراف براي دو دوره‌ زماني معين محاسبه گرديد. شيب هيدروگراف قنات‌هاي‌ قصبه و بهاباد در دوره 1385 تا 1396 نسبت به دوره 1376 تا 1385 به ترتيب 5 و 2 برابر شده است. عدم لايروبي، احداث سد و حفر چاه‌هاي عميق در حوضه آبگير قنات‌ها باعث كاهش آبدهي آنها شده‌است. شيب هيدروگراف قنات ديزق از ابتدا تقريباً ثابت و قنات مذكور كمترين تغييرات آبدهي را دارد. استعداد خوب سفره در محل زون آبگير قنات، عدم حفر چاه در حريم قنات و تغذيه از طريق نفوذ آب در كوره قنات‌هاي بالادست باعث شده تغييرات آبدهي قابل ملاحظه‌اي نداشته باشد. كاهش آبدهي از 6 تا 20 ليتر برثانيه در قنات‌هاي مورد مطالعه در طول دوره آماري اتفاق افتاده است.