مطالعه رفتار جذبي گياهان منتخب در معدن مس دره زرشك به منظور گياه پالايي

به ‌دليل افزايش فعاليت‌هاي صنعتي و معدني، خاك اين مناطق به ‌وسيله‌ فلزات سنگين آلوده مي‌شود و ساختار و تنوع زيستي آن بهم مي‌خورد. براي كاهش و گاه از بين بردن كامل آلودگي از روش گياه‌پالايي كه يك روش موثر و مقرون به ‌صرفه است، استفاده مي‌شود. تحقيق انجام شده با هدف مطالعه گونه‌هاي مختلف گياهي موجود در منطقه معدني مس دره زرشك و مدلسازي رفتار جذبي اين گياهان نسبت به عناصر مختلف موجود در منطقه بوده است تا بتوان مناسب‌ترين گونه‌هاي بومي منطقه را براي مطالعات گياه پالايي با هدف كاهش اثرات و آلودگي‌هاي زيست‌محيطي شناسايي و معرفي كرد. بدين منظور 36 نمونه گياهي (شامل 17 گونه مختلف) و 32 نمونه خاك با دانه‌بندي 140 مش و 140+ و 80 مش برداشت و پس از آماده‌سازي با روش‌هاي مختلف هضم، به روش جذب اتمي براي عناصر مس، آهن و سرب تجزيه شيميايي شده و مورد تحليل قرار گرفتند. با استفاده از چهار روش مختلف استخراج به ‌وسيله حلال، رفتار جذبي گياهان مدلسازي شده و بهترين روش، استخراج به‌ وسيله حلال آلي EDTA تشخيص داده شد. در تعيين  غلظت مس با انحلال به روش سه اسيد، نسبت تمركز متوسط برابر 2.51 و در استخراج به روش DTPA برابر 2.72 ودر روش EDTA اين نسبت برابر 3.66 به دست آمده است. بنابراين استخراج به روش DTPA به ميزان 8.4 درصد و به روش EDTA به ميزان 34.6 درصد در تمايز مناطق آلوده از مناطق بكر و غيرآلوده نسبت به استخراج به روش سه اسيد بهتر عمل كرده است.  همچنين خاك با دانه‌بندي ريزتر (140-مش)، تمركز بيشتري از فلز داشته و مس موجود در اين ابعاد ذرات به وسيله حلال در غلظت‌هاي بالاتري جذب شده است. با محاسبه فاكتور تجمع زيستي، رفتار جذبي گونه‌هاي مختلف گياهي در مناطق آلوده و غيرآلوده مقايسه و بر اين اساس گونه‌هاي كرقيچ، شيرين‌بيان و فرفيون به عنوان گونه‌هاي انباشتگر و گونه‌هاي گز، خارشتر، گون و درمنه به عنوان گونه‌هاي ابراجتنابگر شناخته و معرفي شدند. گونه كرقيچ فراواني نسبتا خوبي در منطقه داشته، بنابراين مي‌تواند به عنوان گونه بومي معرف به هدف گياه پالايي در اين منطقه معرفي و مورد استفاده قرار گيرد.