مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - كاهش قابل توجه در قيمت تمام شده با تغيير روش حفر از آتشكاري به مكانيكي بر اساس ويژگي هاي توده سنگ در معدن سنگ آهك سردار بوكان

چكيده فارسي :

تغيير روش حفر از چالزني و آتشباري به مكانيكي با استفاده از ماشين‌آلات داراي مزاياي متعددي است. ميزان سستي توده‌ سنگ برجا مبناي مهمي براي تغيير روش حفر است. چنانچه تغيير روش حفر امكان پذير باشد، قيمت تمام شده صحيح هر روش نيز معيار مهمي است. ميزان سستي توده‌ سنگ برجا براي قابليت حفر به روش مكانيكي با استفاده از بولدوزر را مي‌توان با استفاده از ويژگي‌هاي توده‌سنگ نظير مقاومت فشاري يك محوري و فاصله ناپيوستگي‌ها يا در حدود سست بازه تغييرات شاخص قابليت انفجار BI)) و شاخص خردايش سنگ RFI)) مورد بررسي قرار داد. خرج ويژه مبتني بر ويژگي‌هاي توده‌سنگ برجا را مي‌توان بر اساس شاخص BI يا RFI كه با استفاده از آن قيمت تمام شده حداقل مي‌شود، برآورد كرد. در اين تحقيق پارامترهاي توده‌سنگ برجا مربوط به شاخص قابليت انفجار و شاخص خردايش سنگ در معدن سنگ آهك سردار بوكان اندازه‌گيري و برداشت شده و امتيازهاي BI برابر 20.33 و RFI برابر 42 تعيين شده‌اند. مقاومت فشاري يك محوري برابر 13.38 و فاصله ناپيوستگي‌ها كمتر از 0.1 متر و همچنين هر يك از امتيازهاي به دست آمده مربوط به آستانه سستِ شاخص‌هاي BI و RFI است كه در چنين شرايطي بولدوزر قادر است، ماده معدني را حفر كند. خرج ويژه حاصل از امتياز BI برابر 0.18 كيلوگرم بر مترمكعب و خرج ويژه حاصل از امتياز RFI برابر 0.253 كيلوگرم بر متر مكعب حاصل شد. طي عمليات چالزني و آتشباري در چند مرحله با تغيير الگوي چال‌ها كليه هزينه‌هاي بخش‌هاي مختلف و قيمت تمام شده فرآيند چالزني و آتشباري به روش صحيح تعيين شد. عمليات آتشباري براي خرج ويژه 0.253 كيلوگرم بر متر مكعب به عنوان خرج ويژه حداقل نيز اجرا شد و بر اساس خرج ويژه حداقل، قيمت تمام شده برابر 14434 ريال بر مترمكعب (6443ريال بر تن) مربوط به سال 1396 حاصل شد. براي جايگزين روش حفر از چالزني و آتشباري به مكانيكي،از بولدوزر استفاده شد و قيمت تمام شده حفر با استفاده از بولدوزر 8319 ريال بر متر مكعب (3713 ريال بر تن) مربوط به سال 1396 حاصل شد كه 58 درصد قيمت تمام شده حفر به روش چالزني و آتشباري در حالت اجراي الگوي بهينه (خرج ويژه حداقل) است. امكان تغيير روش حفر سنگ از آتشباري به مكانيكي مي‌تواند تحول مهمي در بهره‌وري اقتصادي، ايمني و زيست محيطي باشد.