تاثير برخي گونه هاي قارچ تريكودرما و ميكوريز بر ويژگي هاي رشدي و عملكرد دانه شويد (Anethum graveolens L.) در شرايط گلخانه‌اي

كشت گياهان دارويي و معطر همانند شويد از ديرباز داراي جايگاه ويژه‌اي بوده است. از طرفي، سيستم ‌هاي كشاورزي اكولوژيك و كم‌نهاده مي‌توانند باعث توسعه كشاورزي پايدار و حفظ سلامت محيط‌زيست گردند. مطالعه حاضر با هدف ارزيابي عملكرد شويد در شرايط گلخانه‌اي با استفاده از چندين گونه از قارچ‌هاي ميكوريز و تريكودرما و نيز مقايسه برخي خصوصيات مورفولوژيك و اجزاي عملكرد دانه اين گياه انجام شد. به همين منظور، آزمايشي به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در گلخانه گروه باغباني دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز اجرا شد. براي انجام اين آزمايش، ريشه دو گونه شويد محلي تبريز و رقم لانگ ايلند ماموت با مايه تلقيح تهيه شده از جدايه‌هاي دو گونه قارچ تريكودرما Trichoderma harzianum Na1ac) و(T. longibrachiatum BZ44 و دو گونه قارچ ميكوريز Glomus intraradices) و(G. versiforme  تيمار شد. نتايج به‌دست آمده از اين تحقيق نشان داد كه اثر قارچ بر وزن تر و خشك ساقه، وزن تر و خشك ريشه، شاخص كلروفيل، و درصد كلونيزاسيون معني‌دار بود. همچنين اثرات رقم و قارچ بر ارتفاع گياه، تعداد چترك در چتر، عملكرد دانه در تك بوته، و تعداد شاخه فرعي در تك بوته به صورت معني‌دار باعث افزايش اين شاخصه‌ها شد. اثرات متقابل رقم × قارچ نيز بر تعداد شاخه فرعي در تك بوته و عملكرد دانه در تك بوته معني‌دار بود و باعث افزايش آنها گرديد. همچنين نتايج مقايسه ميانگين بين دو گونه قارچ ميكوريز نشان داد كه درصد كلونيزاسيون قارچ G.intraradices بطور معني‌دار بيشتر از درصد كلونيزاسيون در قارچ G. versiforme  بود. حالت اندوفيتي قارچ تريكودرما و پيشرفت قارچ در بافت‌هاي مختلف گياه، فقط در بخش ريشه گياه شويد مشاهده شد. همچنين نتايج مقايسه دو جنس قارچ در مورد بيشتر صفات نشان دهنده اختلاف معني‌دار بين آنها بود و قارچ جنس Trichoderma از نظر بيشتر صفات اندازه گيري شده برتر از جنس Glomus بود. در نهايت نتايج مشخص كرد كه استفاده از قارچ هاي تريكودرما و ميكوريز در مقاسيه با شاهد مي‌تواند ابزار موثري براي افزايش صفات رشدي باشد، و كاربرد قارچ تريكودرما به شكل موثرتري به عنوان يك روش طبيعي جهت بهبود رشد در گياه شويد را ارايه نمايد.