تعيين حريم كيفي چاه هاي آب شرب با درنظر گرفتن پتانسيل آسيب‌پذيري آبخوان

Determining the groundwater quality protection zone by considering the vulnerability of aquifer

در اغلب مناطق قسمت قابل ملاحظه‌اي از آب شرب به وسيله چاه‌ها و از منابع آب زيرزميني تامين مي‌شود. منابع مورد استفاده براي تامين آب شرب همواره در معرض تهديد آلاينده‌هاي مختلف مي‌باشند. دراين مقاله با استفاده از مدل‌هاي MODFLOW، WhAEM2000 و DRASTIC محدوده حريم كيفي چاه‌هاي شرب تعيين شده است. در اين تحقيق ابتدا مدل مفهومي آبخوان دشت رودان توسط مدل MODFLOW ساخته شد. مدل پايدار براي يك سال آبي نرمال و همچنين مدل ناپايدار براي سه سال آبي ساخته شد كه خطاي مدل براي حالت ماندگار و غير ماندگار به ترتيب برابر با 49/1 و 32/2 به دست آمد. در ادامه از نتايج بدست آمده در محيط WhAEM2000 استفاده شد و حريم كيفي چاه‌ها به دو روش شعاع ثابت محاسبه‌شده و روش تحليلي محاسبه گرديد. سپس با استفاده از روش DRASTIC ميزان آسيب‌پذيري آبخوان در محدوده‌هاي حريم كيفي چاه‌هاي شرب شناسايي و مبنايي براي تعيين دوره بازگشت حريم كيفي در محدوده دشت رودان در استان هرمزگان گرديد. نتايج نشان داد كه عمده چاه‌هاي شرب در محدوده با آسيب‌پذيري بالا واقع شده و عمده كاربري اراضي واقع در محدوده حريم كيفي فعاليتهاي كشاورزي است. براي اين مناطق حريم كيفي با دوره بازگشت 10 ساله تعيين گرديد زيرا اعمال حريم كوچك، خطر آلودگي آب چاه را بالا مي‌برد. همچنين براي مناطق با آسيب پذيري كمتر و كاربري‌هاي اراضي ديگر نيز مي‌توان حريم حفاظتي كوچكتري اعمال كرد؛ زيرا اعمال حريم بزرگتر در اين مناطق هزينه‌هاي اجتماعي و اقتصادي زيادي را به دنبال خواهد داشت.

In most areas, much of the drinking water supplies from groundwater resources are constantly threatened by various pollutants. In this paper, the groundwater quality protection zone is defined using MODFLOW, WhAEM2000 and DRASTIC models. In this research at the beginning, the conceptual model of Rudan plain aquifer has been made by MODFLOW model. The model is calibrated for the year of 1389-90 in the steady state with the root mean square error about 1.49 m error. Also, the model is calibrated for the period 1389-91 with the root mean square error about 2.32. Then, the groundwater quality protection zone is determined by using WhAEM2000 model in both constant radius and analytical methods. Finally, the vulnerability level of the aquifer was identified by using the DRASTIC model and considered for determining the protection zone area. Results showed that most of the wells are located in the highly vulnerable zone with agricultural land use. So, Because of the high risk of groundwater pollution, extra travel time for groundwater (about 10 years) must be considered for determination of protection zone. Also, for less vulnerable areas and other land use areas, a smaller protection area can be applied, since the application of greater zone in these areas will lead to a lot of social and economic costs.