چكيده فارسي :
مسئله «جاودانگي» را (به عنوان يك امر فطري) مي توان از ابعاد مختلف وحياني، عرفاني، عقلي و فلسفي مورد پژوهش قرارداد. در اين مقاله، ازمنظر فلسفي به بررسي انتقادي نفس شناسي و جاودانگي در انديشه باروخ اسپينوزا با تكيه بر مباني حكمت متعاليه پرداخته شده است. اسپينوزا همچون صدرالمتالهين معتقد به خلود و بقاي نفس است؛ با اين تفاوت كه از يك سو منكر جوهريت نفس است و ازسوي ديگر قايل به شمول-ناپذيري و اكتسابي بودن جاودانگي است. بنابراين حصول جاودانگي نزد اسپينوزا، متوقف بر احراز شرايط و رفع موانع است. براين اساس، تنها نفوسي به تجربه ابديت نايل مي شوند كه شرايط لازم جاودانگي را در خود ايجاد كنند. ملاصدرا اما طبق مباني خود معتقد است كه جاودانگي يك امر تكويني و ذاتي براي نفس بوده و درنتيجه همه افراد را در برمي گيرد. استنباط و تبيين عوامل حصول جاودانگي و نسبت آن باسعادت انسان در انديشه اسپينوزا، در مقايسه با ديدگاه صدرالمتالهين، از مباحث مهم اين نوشتار است. روش اين پژوهش، توصيفي- تحليلي با رويكرد انتقادي است.
چكيده لاتين :
The problem of "immortality" - as an innate thing - can be studied from various aspects: revelatory, mystical, intellectual and philosophical. In this paper, Spinoza's conception of soul and immortality is critically analyzed while drawing on the principles of transcendental Philosophy. Spinoza, like Sadr al-Muta'llehin, believes in immortality of soul; but they differ by the fact that Spinoza denies, on the one hand, the substantiality of the soul and, on the other hand, believes that immortality is non-inclusive and acquired. Therefore, the acquisition of immortality for Spinoza is conditioned by gaining some qualifications and removal of some obstacles. Accordingly, only those souls experience immortality who are qualified by certain terms. Mulla Sadra, however, believes that immortality is genetic and essential for the soul, and therefore includes every single one.
The conception and explanation of how immortality is acquired and how it relates to human happiness in Spinoza, compared with the view of Mulla Sadra, constitutes the most part of the paper. The method of this research is descriptive-analytic with critical approach.
