تدوين شاخص هاي كالبدي موثر در خلق حس مكان در توسعه جديد شهري

حس مكان مفهومي كلي و پيچيده از احساسات انسان نسبت به محيط است كه در اثر انطباق و استفاده انسان از مكان به وجود مي آيد و از مفاهيم مهم در ارتقاء كيفيت محيط هاي انساني و شكل گيري پايه هاي ارتباطي استفاده كنندگان از محيط است.پژوهش حاضر تاثير عوامل كالبدي بر حس مكان را بررسي مي كند و در راستاي شناسايي و تدوين ويژگيهاي كالبدي زمينه ساز حس مكان در توسعه جديد شهري مي باشد.ابتدا به مفهوم حس مكان از ديدگاههاي مختلف پرداخته و عوامل شكل دهنده آنرا بيان مي كند و در نهايت با تشخيص ده شاخص كليدي،مدلي تحليلي براي نشان دادن تاثير اين عوامل بر القاي حس مكان ارائه مي كند.روش تحقيق از نوع توصيفي- تحليلي و در بستري پيمايشي و با استفاده از ابزار گردآوري داده از طريق مطالعات كتابخانه اي و با ارجاع به مستندات و مدارك موجود و پرسش نامه ها به ارزيابي تحقيقات انجام شده پرداخته است. همچنين از روش هاي آماري مدلسازي معادلات ساختاري، تحليل عامل تاييدي، برآورد حداكثر درست نمايي، آزمون همبستگي پيرسون و مدل رگرسيون خطي چندگانه براي تاييد مدل و تعيين ماهيت رابطه ميان انگاره حس مكان و مولفه هاي كالبدي و نيز از روش تصميم گيري چند معياره تاپسيس براي رتبه بندي مولفه هاي القا كننده حس مكان استفاده شده است و در اين راستا محلات چشمه و دهكده المپيك از منطقه 22 شهرداري تهران بعنوان نمونه مطالعه انتخاب شدند. نتايج پژوهش نشان داد، عوامل كالبدي در شكل گيري حس مكان در دو سطح در محيط موثر است: در سطح اول، ويژگيهاي كالبدي محيط با تسهيل فعاليتها منطبق بر الگوهاي رفتاري افراد و با تامين نيازهاي استفاده كنندگان از مكان، در برقراري رضايت از محيط موثر واقع شده و امكان ايجاد و ارتقاء حس مكان را فراهم مي نمايند. در سطح دوم، عناصر كالبدي محيط منبعث از تصاوير ذهني افراد و ادراك آنان از محيط بوده و از طريق تناسب بين فرم و عملكردها، تمايز كالبدي، خوانايي و تداعي معنايي، واسطه بصري در ايجاد ارتباط ذهني بين استفاده كنندگان از مكان را فراهم مي نمايند.