مدل‌سازي هندسه سنگ بستر با استفاده از داده‌هاي گراني‌سنجي و الگوريتم كلوني مورچگان

تعيين عمق و هندسه سنگ بسترهاي مدفون در حوضه هاي رسوبي از اهداف راهبردي بسياري از پروژه هاي اكتشافي به‌ويژه آب هاي زيرزميني و ذخاير هيدروكربوري است. تحقيق پيشِ رو با هدف مدل سازي دو بعدي ضخامت رسوبات يك حوضه رسوبي با استفاده از وارون سازي داده هاي گراني سنجي انجام شده است. در اين پژوهش، طراحي و اجراي الگوريتم كلوني مورچگان به‌عنوان ابزاري توانمند براي مدل سازي غير خطي دو بعدي داده هاي گراني در دو مرحله مجزا بررسي شد. اين الگوريتم جايگزيني براي روش هاي جستجوي محلي پاسخ از قبيل ماركوارت لونبرگ و گاوس نيوتن است. در مرحله نخست، درستي سنجي الگوريتم با داده هاي توليدي از يك مدل مصنوعي راستي آزمايي شد. به اين منظور، كارايي روش پيشنهادي در دو حالت بدون نوفه و همراه با نوفه سفيد گاوسي تا ده درصد بررسي شد. نتايج مدل سازي همخواني قابل قبولي با مدل اوليه حتي در حالت داده هاي آلوده به ده درصد نوفه سفيد گاوسي نشان داد به گونه‌اي كه در مدل سازي با هشت و ده درصد نوفه هم، ريشه ميانگين مربع خطا براي داده هاي توليدي با داده اوليه از 1.64 ميلي گال و مدل به‌دست آمده با مدل اوليه از 131.4 متر فراتر نرفت. اين نتايج گوياي پايداري مناسب آن در برابر نوفه هاي سفيد گاوسي با دامنه هاي به‌نسبت زياد است. در مرحله دوم، وارون سازي داده هاي واقعي گراني سنجي در حوضه رسوبي مغان انجام شد. در اين مرحله نيز مقايسه نتايج الگوريتم كلوني مورچگان با نتايج مطالعات پيشين ازجمله مدل سازي داده هاي گراني با الگوريتم ماركوارت لونبرگ و نتايج لرزه‌نگاري، گوياي عملكرد مناسب روش پيشنهادي بود.