همپوشاني دوره تناوب شاخص نوسان اطلس شمالي (NAO) با دوره تناوب خشكسالي‌ها و ترسالي‌هاي ايران

در اين پژوهش براي آشكارسازي دوره تناوب خشكسالي ها و ترسالي هاي ايران و انطباق زماني آنها با چرخه هاي الگوي پيوند از دور شاخص نوسان اقيانوس اطلس شمالي (NAO) از دو مجموعه داده شامل داده هاي مربوط به بارش ماهانه 63 ايستگاه هواشناسي همديد سازمان هواشناسي ايران طي بازه زماني 1988 تا 2015 و مقادير شاخص NAO در همان بازه زماني متعلق به پايگاه داده هاي مركز ملي پيش بيني محيطي مركز ملي پژوهش هاي جوي NCEP/NCAR وابسته به سازمان پژوهش هاي جوي و اقيانوسي ايالات متحده استفاده شد. براي محاسبه و شناسايي خشكسالي ها و ترسالي هاي ايستگاه هاي مورد مطالعه نيز از شاخص بارش استاندارد شده (SPI) استفاده شد. با محاسبه شاخص SPI براي تمامي ايستگاه هاي مورد مطالعه در يك مقياس ماهانه، سري هاي زماني آنها در مقياس ايستگاهي و مقياس منطقه‌اي به تفكيك، براي تمامي ماه هاي مورد مطالعه تهيه و تنظيم شد. علاوه بر اين دو سري زماني، سري هاي زماني شاخص NAO نيز براي همان ماه ها تهيه شدند. درنهايت، براي شناسايي دوره هاي غالب موجود در سري هاي زماني مورد نظر از تحليل طيفي به روش فوريه استفاده شد. نتايج تحليل طيفي سري هاي زماني شاخص NAO نشان داد كه در هر ماه، دوره هاي تناوب مختلفي از دوره تناوب هاي كوتاه مدت تا دوره تناوب هاي بلندمدت وجود دارد به طوري كه بيشترين فراواني با دوره هاي تناوب كوتاه مدت (كمتر از 10 سال) است. در انطباق اين دوره ها با دوره هاي مربوط به خشكسالي ها و ترسالي هاي ايستگاه هاي مورد مطالعه مشاهده شد كه به استثناء ماه مي، در بقيه ماه ها بيش از 65 درصد ايستگاه ها دست‌كم يك دوره تناوب يكسان با دوره هاي تناوب شاخص NAO داشتند كه مي تواند بيانگر ارتباط و اثرگذاري اين نوسان اقليمي بر شرايط وقوع خشكسالي ها و ترسالي هاي ايران باشد.