بررسي تعاليم اخلاقي و آموزه هاي تربيتي در مثنوي سلسله الذهب جامي

عبدالرحمان جامي از شاعران پركار قرن نهم هجري است كه پيرو شاعران پيشين، در ادب تعليمي، عرفاني و غنايي شعر سروده است. در اين مقاله، مثنوي سلسله الذهب وي به لحاظ دارا بودن مباحث تعليمي و آموزه هاي اخلاقي بررسي شده است. سؤالات اصلي پژوهش اين است كه بينش تعليمي جامي چگونه است، كدام قشر جامعه را بيشتر تعليم داده است و از چه روشي براي تعليم استفاده كرده است. بررسي كتاب نشان مي دهد: جامي در دو چهره عارف موعظه گر و جامعه شناس در اجتماع ظاهر شده و سعي دارد با انتقاد از نا به ساماني هاي اجتماعي، ديني و عرفاني جامعه اش، تعاليم و آموزه هاي اخلاقي را به مخاطب منتقل كند. صوفيان و پادشاهان مهم ترين قشري هستند كه جامي از آنها انتقاد مي‌كند؛ وي معتقد است صوفيان ظاهرپرست رياكار با ظاهرپرستي در دين، اخلاق انساني را تباه مي كنند. پادشاهان نيز با ظلم و بي عدالتي. هر دو قشر را به رعايت اصول و مبادي اخلاق توصيه مي كند. مهم ترين آموزه هاي تعليمي شاعر عبارت از توصيه به خداپرستي، انجام فرايض ديني، رعايت ادب و علم آموزي، دوري از بخل و خساست، رعايت عدالت، مهرباني و احسان، نكوهش عيب جويي، ذمّ پرخوري و پرخوابي است.