عوامل مؤثر بر صادرات محصولات كشاورزي و صنايع غذايي ايران با تأكيد بر شاخص رقابت ‏پذيري نرخ ارز واقعي تركيبي

ايران از تنوع اقليمي برخوردار است و يكي از متنوع‏ ترين مناطق جهان از لحاظ پوشش گياهي به‏ شمار مي‏رود؛ و از اين ‏رو، توليد بسياري از محصولات كشاورزي در كشور امكان‌پذير است. با اين همه، اگرچه آمارها حاكي از رشد نسبي صادرات بخش كشاورزي طي سال‏هاي مختلف است، اما اين روند نوسان‏هاي زيادي دارد و در اكثر سال‌ها، عملكرد صادرات از مقدار پيش‏ بيني ‏شده كمتر است. بر اين اساس، در مطالعه حاضر، با تأكيد بر شاخص رقابت‌پذيري نرخ ارز، عوامل مؤثر بر تقاضاي صادرات محصولات كشاورزي و صنايع غذايي ايران براي دوره زماني 1991 تا 2014 بررسي و ارزيابي شد. بدين منظور، با محاسبه نرخ ارز واقعي تركيبي دوجانبه، از الگوي داده‏هاي تركيبي استفاده شد. نتايج مطالعه حاكي از تأثير مثبت و معني‌دار شاخص نرخ ارز واقعي بر تقاضاي صادرات محصولات كشاورزي و صنايع غذايي ايران بود. همچنين، نتايج نشان داد كه درآمد ملي كشورهاي واردكننده داراي تأثير مثبت و معني‌دار بر تقاضاي صادرات بوده و اثر آن به ‏مراتب از شاخص رقابت‌پذيري نرخ ارز واقعي تركيبي بيشتر است. بر اساس نتايج به ‏دست ‏آمده، در الگوي برآوردشده، با يك درصد افزايش در شاخص رقابت‌پذيري نرخ ارز واقعي تركيبي و درآمد ملي، به ‏ترتيب، تقاضاي صادرات به ميزان 0.19 و 1.41 درصد افزايش مي يابد. در نهايت، نتايج بيانگر آن بود كه برخلاف دو متغير يادشده، قيمت‏ هاي نسبي صادراتي تأثير منفي و معني‏دار بر تابع صادرات دارند، به‏ گونه‏ اي كه طي دوره بلندمدت، با يك درصد افزايش در قيمت‏هاي نسبي، تقاضاي صادرات به‏ميزان 0.78 درصد كاهش مي يابد.