اولويت‌بندي سرمايه‌گذاري در بخش كشاورزي استان فارس بر اساس بازده سرمايه

نهادهاي مالي و اعتباري از جمله بانك كشاورزي با محدوديت منابع سرمايه اي مواجه ‏اند و از اين‏رو، براي حفظ توان مالي خود در راستاي حمايت پايدار از توليدات كشاورزي و تخصيص بهينه منابع مالي، بايد بر اساس بازده سرمايه، فعاليت ها را اولويت بندي كنند. در همين راستا، مطالعه حاضر با هدف تحليل بازده سرمايه در توليد محصولات كشاورزي مختلف استان فارس انجام گرفت. بدين منظور، تابع توليد براي محصولات منتخب زيربخش هاي زراعت، باغباني و دام به طور مجزا و مشتمل بر سرمايه فيزيكي و انساني با استفاده از داده هاي پنل دوره 93-1384 برآورد شد. يافته هاي مطالعه نشان داد كه در مورد تمامي محصولات منتخب، سرمايه فيزيكي داراي بالاترين نقش در توليد است؛ اما از نظر بازده سرمايه، ميان محصولات تفاوت وجود دارد. به ‏طور نسبي، بازده سرمايه فيزيكي در توليد محصولات باغي و دامي بالاتر از محصولات زراعي ارزيابي شد. اين بازدهي براي محصولات زراعي اغلب در دامنه 0.8-0.45 در نوسان بوده، در حالي كه براي محصولات دامي اين دامنه 0.9-0.5 و براي اغلب محصولات باغي بالاتر از 0.7 است. افزون بر تفكيك سرمايه فيزيكي و انساني، استفاده از شاخص اقليمي دي ‏مارتن به‏ عنوان متغير كنترل، نوآوري مطالعه حاضر در برآورد معادلات است. بر اين اساس، نوعي از تقسيم بندي جغرافيايي نيز قابل استنباط است، بدين معني كه به اعتبار ضريب شاخص اقليمي، مناطق داراي بارندگي بيشتر و به طور تلويحي، مناطق شمالي و غربي استان از موقعيت بهتري در توليد برخوردارند، كه مي توان در توزيع منابع اعتباري توليد بدان توجه داشت. پيشنهاد مي شود كه بر اساس بازده سرمايه، از ميان محصولات دامي به گوشت قرمز و از ميان محصولات باغي به مركبات، گردو، هلو، سيب، پسته و زردآلو اولويت بالاتري داده شود، در حالي كه در مورد محصولات زراعي، به‏طور مشخص، اولويت با سرمايه گذاري روي ماشين آلات است.