ارزيابي بهبود ايستايي و دقت پيش‌بيني مدل‌هاي سري زماني دبي رودخانه تحت تأثير رهيافت تفاضل گيري( مطالعه موردي: رودخانه دز)

هدف از پژوهش حاضر، بررسي تأثير تفاضل گيري‌هاي فصلي، غيرفصلي و تركيبي بر ميزان ايستايي سري زماني دبي ماهانه رودخانه دز طي 60 سال مي باشد. همچنين تأثير ميزان ايستايي بر عملكرد مدل‌هاي SARIMA در پيش‌بيني سري زماني از جنبه‌هاي مختلف بررسي شده است. ابتدا پايداري واريانس سري زماني بررسي‌شده و تبديلات لازم جهت مانا كردن واريانس اعمال گرديده است. سپس به كمك آزمون من كندال فصلي، ايستايي ميانگين ارزيابي‌شده و از نتايج آن براي ارزيابي وجود روند و نياز به تفاضل گيري استفاده ‌شده است. با استفاده از تفاضل گيري‌هاي فصلي، غير فصلي و تركيبي، سه سري جديد ايجاد شده كه ايستا بودن آن‌ها به همراه سري اصلي، با تحليل نمودار ACF و آزمون ديكي فولر تعميم ‌يافته مورد بررسي قرار گرفته است. در ادامه، نوع و تعداد پارامترهاي موردنياز در مدل ها براي هركدام از حالات تعيين ‌شده است. نتايج حاكي از آن است كه هنگام استفاده از تفاضل گيري تركيبي، تعداد مدل‌هاي مورد نياز براي بررسي به ‌شدت كاهش‌ يافته به ‌طوريكه براي مدل‌سازي سري با تفاضل گيري فصلي، 196 و براي مدل‌سازي سري با تفاضل تركيبي، تنها 16 مدل نياز به بررسي داشتند. درحالي‌كه نتايج خروجي بهترين مدل از هر دو نوع سري تفاضلي تقريباً نزديك به هم بود اما بهترين مدل از سري تفاضلي فصلي، با معيارهاي ارزيابي 92.47=MAE، 154.4=RMSE و 0.61=R، برتري خود را نسبت به ديگر مدل‌ها نشان داد. در نهايت، از مدل منتخب يعني12(1،1،1)(4،0،4)SARIMA براي پيش‌بيني دبي رودخانه در 24 ماه آينده استفاده شده است.