ارزيابي كمي و كيفي آلفاتوكوفرول و بتاسيتواسترول موجود در تقطيرات بي بوكننده روغن زيتون

مقدمه: روغن زيتون به عنوان يكي از منابع اصلي چربي در رژيم غذايي علاوه بر داشتن سطح بالايي از اسيد چرب غير اشباع، حاوي تركيبات بيولوژيكي مانند آنتي اكسيدان هاي فنولي بوده كه قادر به جلوگيري از تأثير مخرب راديكال هاي آزاد و جهش هاي حاصل بر ساختارهاي سلولي مي باشد. تركيبات غير صابوني شونده روغن هاي گياهي منبع غني از تركيبات اختصاصي مختلف از جمله استرول ها، توكوفرول ها، اسكوالن و اسيدهاي چرب آزاد مي باشد. هدف از انجام اين تحقيق شناسايي و اندازه گيري تركيبات غير صابوني شونده مي باشد كه در زمان بوگيري از روغن خارج و در تقطيرات بي بو كننده تجميع مي گردد. مواد و روش ها: نمونه روغن هاي زيتون و تقطيرات بي بو كننده از كارخانه روغن زيتون در زمان هاي مختلف جمع آوري شد. بر اين اساس تركيبات استرولي و توكوفرولي موجود در روغن زيتون قبل و بعد از بوگيري و در تقطيرات بي بو كننده مورد ارزيابي قرار گرفت. بعد از استخراج و جداسازي تركيبات غير صابوني شونده، بر روي صفحه كروماتوگرافي لايه نازك، شناسايي و اندازه گيري استرول ها و توكوفرول ها به كمك روش كروماتوگرافي گازي و كروماتوگرافي مايع با كارايي بالا انجام گرديد. يافته ها: نتايج آزمايش ها نشان دادند كه در اثر فرايند بوگيري تركيبات غيرصابوني روغن زيتون كه شامل استرول ها، توكوفرول ها، هيدروكربن ها و تركيبات ديگري از جمله اسيدهاي چرب آزاد، 4 متيل استرول ها، تريترپن الكل ها، تريترپن ديول ها، كاروتنوئيدها و غيره هستند كاهش يافته و در تقطيرات بي بو كننده جمع آوري مي شوند. شايان ذكر است كه به دليل درجه حرارت بوگيري روغن زيتون كه نسبتاً پايين تر از درجه حرارت بوگيري متداول براي روغن هاي نباتي ديگر چون سويا و آفتابگردان است تجمع اين تركيبات در تقطيرات بي بو كننده كمتر از روغن هاي ذكر شده مي باشد درصد تركيبات استرولي جمع آوري شده در تقطيرات بي بو كننده با درصد تركيبات استرولي موجود در روغن هاي آزمايش شده تفاوت معني داري نداشت. نتيجه گيري: تقطيرات بي بو كننده جمع آوري شده در زمان بوگيري روغن زيتون كه منبع غني از استرول هاي گياهي و آلفا توكوفرول مي باشد مي تواند در فرمولاسيون مواد غذايي و دارويي مورد استفاده قرار گيرند.