تحليل فضايي اثر بهداشت و سلامت نيروي كار بر رشد اقتصادي در ايران(95-1390)

هدف اصلي مقاله، تحليل فضايي اثر مخارج بهداشتي و سلامت توسط دولت براي نيروي كار بر رشد اقتصادي در 30 استان كشور ايران طي سال‌هاي 95‌-1390 است. براي دستيابي به اين هدف، از مدل گشتاورهاي تعميم يافته GMM)) و تخمين زننده‌هاي آرلانو باور و بوندل باند استفاده شده است. مدل اقتصاد سنجي فضايي به‌صورت دوربين فضايي (SDM) در قالب يك مدل پانل پوياي تصادفي فضايي(SDPD) يا همان مدل گشتاورهاي تعميم يافته فضايي (SGMM) تصريح و به دو فرم متعارف و فضايي برآورد شده است. نتايج نشان مي‌دهد كه، ضريب برآوردي وقفه زماني درآمد سرانه در مدل اقتصاد سنجي متعارف، منفي و از نظر آماري، معنادار است كه به معني پذيرفته شدن فرضيه همگرايي شرطي در استان هاي ايران در دوره‌ مورد مطالعه است. ضريب برآورد شده براي متغير مخارج سلامت و بهداشت نيروي كار در هر دو مدل، مثبت و معنادار است كه مطابق با آن، اگر مخارج بهداشت و سلامت، يك واحد افزايش يابد، سطح بهره وري و كارآيي نيروي كار افزايش و متعاقباً به افزايش توليد ناخالص داخلي منجر خواهد شد. نرخ اميد به زندگي با ضريب بسيار كوچك اثر معناداري بر درآمد سرانه‌ استان ها داشته است، ضريب متغير دوربين فضايي (SDM) مخارج بهداشت و سلامت نيروي كار به صورت معناداري متفاوت از صفر است و تأثير مثبت و معناداري بر درآمد سرانه و نرخ رشد داشته است. ضريب وقفه‌ فضايي متغير وابسته، منفي و معنادار است كه نشان دهنده‌ اثرات فضايي منفي بر درآمد سرانه‌ استان هاي كشور مي‌باشد. تخمين فضايي مدل در كنار تخمين متعارف، اعتبار نتايج را در مدل‌هاي پانل كه مناطق در آن حضور دارند، افزايش مي‌دهد.