القاي ريشه‌هاي مويين به كمك Agrobacterium rhizogenes در گياه دارويي گل‌گاوزبان خوزستاني (Echium khuzistanicum)

هدف: در پژوهش حاضر براي اولين بار تاثير سويه‌هاي مختلف باكتري، زمان هم‌كشتي و غلظت‌هاي مختلف استوسرينگون براي توليد ريشه‌هاي مويين در گياه گل‌گاوزبان خوزستاني بررسي شد. روش‌: برگ‌هاي گياه 21 روزه و سه غلظت مختلف استوسرينگون (0، 100 وµM 200 ) و سه سويه باكتري اگروباكتريوم رايزوژنز (A4، ATCC15834 و 11325) در دو زمان هم كشتي 48 و 72 ساعت براي القا ريشه مويين استفاده شدند. در هر ريز نمونه، زخم‌هاي سطحي با سرنگ آغشته به باكتري ايجاد شد. سپس ريز نمونه‌ها به محيط كشت 1/2 MS جامد حاوي 100 ميلي‌گرم بر ليتر اسيد آسكوربيك منتقل و به مدت 48 يا 72 ساعت در اتاق رشد نگه‌داري شدند. از تكنيك PCR براي تاييد تراريختي ريشه هاي مويين با آغازگرهاي اختصاصي تكثير ژن rolB استفاده شد.اندازه گيري شيكونين بر مبناي سيستم كروماتوگرافي مايع با توان بالا انجام شد. يافته ها: اولين ريشه‌هاي مويين از محل‌هاي زخمي برگ پس از 14 تا 21 روز ظاهر شدند. وجود T-DNA اگروباكتريوم در ژنوم ريشه‌هاي مويين با تكنيك PCR و استفاده از آغازگر اختصاصي ژن rolB تائيد شد. سويه ATCC15834 در غلظت‌هاي 100 و 200 ميكرومولار استوسرينگون بيشترين ميزان القاي ريشه مويين را داشت، كه نشان مي‌دهد تركيبات فنلي مثل استوسرينگون در افزايش القاي ريشه مويين مؤثر است. به طور كلي، افزايش زمان هم‌كشتي و غلظت استوسرينگون با يكديگر منجر به افزايش القاي ريشه مويين توسط هر سه سويه باكتري شد. بيشترين ميزان توليد شيكونين در ريشه مويين با فنول كمتر و به ميزان 254.4±0.56 µg/g FW بود. نتيجه‌گيري: نتايج اين تحقيق براي اولين بار نشان مي دهد كه تراريختي و القا ريشه هاي مويين در گياه گل گاوزبان خوزستاني E.hhuzistanicum توسط Agrobacterium rhizogenes امكان پذير بوده و مي تواند در تحقيقات انتقال ژن و كشت ريشه هاي مويين براي توليد متابوليت با ارزش شيكونين مورد استفاده قرار گيرد.