تحليل نقش‌‌‌نماهاي اسم فارسي در گفتار گويشوران تركي‌‌‌آذربايجاني بر اساس مدل چهار تكواژ

پژوهشِ حاضر، نقش‌‌نماهاي اسم فارسي را در گفتارِ گويشوران تركي‌‌‌آذربايجاني، بر اساس مدلِ چهارتكواژ بررسي نموده‌است. داده‌‌ها از منبع‌هاي معتبرِ زبانِ تركيِ ‌آذربايجاني و تعاملات زباني گويشوران منطقه‌هاي مركزي استان اردبيل گردآوري شده‌اند. ابتدا نقش‌‌نماهاي اسم فارسي در چهارچوبِ مدلِ چهارتكواژ، به تكواژهاي محتوايي (حروف‌اضافه)، تكواژهاي نظام‌‌مندِ متقدم (حروفِ ‌ندا) و تكواژ نظام‌‌‌مندِ پيونددهندۀ متأخر (كسرۀ ‌‌اضافه) گروه‌‌بندي شد. با بررسي داده‌ها، معلوم شد كه برخي حروفِ ‌‌‌نداي فارسي به‌ صورت عناصر قرضي در زبان تركي‌‌‌آذربايجاني رايج هستند. اين در حالي است كه تعدادي از حروف ‌‌اضافۀ آن زبان، طي فرايند رمزگرداني‌‌زباني در گفتار دوزبانه‌هاي ‌‌‌‌‌تركي‌‌‌‌‌آذربايجانيفارسي ظاهر مي‌‌شوند و كسرۀ‌ اضافه نيز مابينِ حروفِ ‌ندا و حروفِ ‌اضافه قرار دارد. به نظر مي‌‌‌رسد كه بين ماهيت گونه‌هاي مختلف تكواژها (فعال شدن تكواژها در سطوح انتزاعي توليد گفتار) و ترتيبِ ورود آن‌ها به زبان يا گويش ديگر، ارتباط وجود دارد. بر خلاف تكواژهاي نظام‌مند، تكواژهاي محتوايي اعطاكنندۀ نقش‌‌هاي تتا (حروف‌اضافه) به ندرت توسط گويشوران يك زبان قرض گرفته مي‌شوند. همچنين راه‌‌يابي تكواژهاي نظام‌‌مند متقدم به زبان يا گويش‌‌‌هاي ديگر، راحت‌تر از تكواژهاي نظام‌مند متأخر انجام مي‌‌پذيرد. زيرا تكواژهاي نظام‌‌‌مند متأخر در سطح متأخرتر فرايند توليد انتزاعي، با فراخوان چارچوب نحويساختواژي زبان ماتريس انتخاب مي‌شوند. اين در حالي است كه انتخاب تكواژهاي نظام‌‌‌مند متقدم به ‌‌صورت غيرمستقيم در سطح مفهوميواژگاني و همزمان با انتخاب مستقيم تكواژهاي محتوايي زبان ماتريس يا زبان درونه صورت مي‌‌گيرد. يافته‌‌‌هاي پژوهش حاضر، نمايانگر كارآيي مدل چهارتكواژ در تبيين ترتيب راه‌‌‌يابي سازه‌‌‌ها به زبان پذيرنده در پديدۀ تماس زباني است.