تأثير برنامه مراقبتي مبتني بر نظريه شناختي- اجتماعي بر تبعيت از درمان در بيماران تحت عمل جراحي دريچه قلب در بيمارستان منتخب نظامي

Effect of Cognitive-Social Based Care Program on Patient’s Compliance in Heart Valve Surgery in Selected Military Hospital

كنترل بيماري‌هاي مزمن ازجمله بيماري‌هاي قلبي تا حد زيادي به ميزان تبعيت از درمان بستگي دارد. اين مهم تنها با مشاركت فعّال بيماران در امور درمان و اجراي توصيه‌هاي اعضاي گروه درمان امكان‌پذير است. هدف: پژوهش حاضر با هدف تعيين تأثير برنامه مراقبتي مبتني بر نظريه شناختي- اجتماعي بر تبعيت از درمان در بيماران تحت عمل جراحي دريچه قلب در بيمارستان‌هاي نظامي انجام شد. مواد و روش‌ها: اين پژوهش از نوع نيمه تجربي به همراه گروه كنترل است كه در بيمارستان نظامي منتخب شهر تهران انجام شد. نمونه‌هاي مورد مطالعه 30 نفر از بيماران مراجعه‌كننده به بيمارستان‌ منتخب نظامي بودند كه به روش نمونه‌گيري غيرتصادفي انتخاب و به دو گروه مداخله و كنترل به ‌صورت شبه تصادفي تخصيص يافتند. جمع‌آوري داده‌ها در دو گروه با ابزار معتبر تبعيت از درمان در بيماري مزمن انجام گرفت. گروه كنترل صرفاً مراقبت‌هاي معمول مركز را دريافت كردند و براي گروه مداخله برنامه مراقبتي مبتني بر تئوري شناختي- اجتماعي اجرا گرديد. بلافاصله بعد از مداخله و بيست روز بعد، جمع‌آوري مجدد داده‌ها صورت گرفت. جهت تحليل داده‌ها از آزمون‌هاي آماري توصيفي و استنباطي متناسب با استفاده از نرم‌افزار SPSS نسخه 16 استفاده شد. (0/05‌P<) به عنوان سطح معني‌داري در نظر گرفته شد. يافته‌ها: در اين مطالعه، تبعيت از درمان قبل از مداخله، در تمامي حيطه‌هاي اهتمام در درمان، تمايل به مشاركت در درمان، توانايي تطابق، تلفيق درمان با زندگي، چسبيدن به درمان، تعهد به درمان و ترديد در اجراي درمان تفاوت بين دو گروه آزمون و كنترل بر اساس آزمون تي مستقل معني‌دار نبود (0/05‌P>). ولي هنگام ترخيص و بيست روز پس از ترخيص تفاوت در تمامي حيطه‌ها بين دو گروه آزمون و كنترل معني‌دار بود (0/05‌P<). نتايج آناليز واريانس با اندازه‌هاي تكراري به ‌صورت درون موردي با (0/001‌P< 32/14 = (2/56) F) در مجموع نشانگر آن بود كه تبعيت از درمان بر اساس شاخص زمان در مراحل مختلف داراي تفاوت معناداري است. آزمون آناليز واريانس با اندازه‌هاي تكراري به‌صورت بين موردي بر اساس شاخص گروه با (0/001‌P< ,32/85= (1/28) F) نيز نشان داد كه عامل زمان‌هاي مختلف بر تبعيت از درمان در دو گروه آزمون و كنترل داراي تفاوت معناداري است. بحث و نتيجه‌گيري: نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه به نظر مي‌رسد اجراي آموزش بر اساس تئوري شناختي- اجتماعي بندورا سبب بهبود تبعيت از درمان در بيماران تحت عمل دريچه قلب مي‌گردد.

Introduction: Controlling chronic diseases, such as heart disease, depends on the extent of adherence to the treatment. This is only possible with cooperation of patients and implementation of medical recommendations. The training in heart disease cause in achieving empowerment and patient compliance with diet therapy is desirable. Objective: The present study aimed to determine the effect of cognitive-social based care program on adherence to treatment in patients undergoing heart valve surgery in military hospitals. Materials and Methods: It is a semi-experimental study done on control group in a military hospital in Tehran. In the present study, thirty patients referring to the military hospitals were selected by non-random sampling method and divided into intervention and control groups through pseudo-randomization method. Data were collected by valid tools for adherence to treatment in chronic disease. The control group received only the usual care and the intervention group received a cognitive-social care program. Immediately after the intervention and twenty days later, data were recollected. Descriptive and inferential statistics were used to analyze the data using SPSS 16. Results: In the present study, with regard to the adherence to treatment before the intervention in all areas of treatment, willingness to participate in treatment, compliance ability, combination of treatment with life, adherence to treatment, commitment to treatment and uncertainty about the treatment there was no significant difference between both groups based on independent t test(P>0/05). However, at the time of discharging and twenty days after that, differences in all areas were significant between the two groups (P<0/05). The results from the analysis of variance with repeated measures within the cases (F= (2.56) = 32.14 (P<0.001)) indicated that there was a significant difference in adherence to treatment with regard to time index at different stages. Analysis of variance with repeated measures between the cases with group index (F= (1.28) = 32.85 (P< 0.001)) showed that the effect of different times on treatment adherence in both groups was significantly different. Discussion and Conclusion: The results of this study showed that the implementation of training based on cognitive-social theory of Bandura strain improves the treatment compliance in patients undergoing heart valve operation.