رهيافتي بر راهكارهاي اجرايي انفاق در جامعه از منظر آيات و روايات

يكي از مهم‌ترين مشكلات جامعۀ امروز، مسألۀ فقر و فاصلۀ طبقاتي زياد است و با توجه به تهاجم فرهنگي و ترويج فرهنگ فردگرايي و تجمل پرستي، پرداختن به بحث انفاق يكي از مهم‌ترين راه‌كارهاي برون‌رفت از اين مسائل است‌كه با آگاهي دادن و فرهنگ‌سازي مي‌توان از اين مقوله بسيار مهم قرآني استفاده كرد‌‌‌‌. گسترش فرهنگ انفاق و آشنايي با آثار فردي و اجتماعي آن مي‌تواند از سويي ويران كنندۀ بخل و اسراف باشد و از سويي ديگر شكاف طبقاتي اجتماعي را از بين برده و ارزش‌هاي اسلامي را در جامعه حاكم گرداند... انفاق علاوه بر اينكه يك فضيلت اخلاقي محسوب مي‌شود، باعث تعادل اجتماع و پر كردن شكافهاي اجتماعي است وعلاوه بر آثار مثبت در زندگي دنيوي و اخروي فرد‌‌‌‌، در زندگي اجتماعي نيز تأثير شگرفي دارد به گونه‌اي كه حتي در اديان ديگر نيز به اين امر بسيار تأكيد و توصيه شده است‌‌‌‌، ارزش و اهميت اين موضوع به اندازه‌اي است‌كه قرآن مجيد درآيات متعددي به آن پرداخته و آن را توضيح و تبيين كرده است، لذا قرآن وقتي سيماي پرهيزكاران را معرفي مي‌كند، يكي از اوصاف نيك آنان را انفاق كردن ذكر نموده تا آنجا كه در اولين آيات قرآن، خداوند انفاق را از صفات بارز متقين بيان مي‌كند: ﴿الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ بِالْغَيْبِ وَيُقِيمُونَ الصَّلاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ﴾ (بقره/3)، و حضور آن در كنار ايمان به غيب و اقامۀ نماز‌‌‌‌، نشان از اهميت بسيار والاي اين فريضه الهي است‌كه باعث نزديكي و تقرب به خداي متعال است‌‌‌‌. البته بايد در نظر داشت كه آنچه در انفاق مورد توجه است منحصر به جنبه‌هاي مادي و اقتصادي آن نمي‌شود، بلكه جنبه‌هاي اخلاقي و معنوي آن نيز مدنظر است. تحقيق پيش رو، با روش تحليلي - توصيفي به تتبع در آيات و روايات پرداخته وبعد از بيان آثار اجتماعي مترتب بر انفاق، راهكارهايي براي گسترش انفاق در جامعه در دو دسته كلي ارائه نموده است، راهكارهاي نظري كه بيشتر مربوط به مسائل فرهنگي و باورهاست و شامل راهكارهاي شناختي - بينشي و راهكارهاي انگيزشي است. در راهكارهاي شناختي بيشتر تصحيح نگرش افراد نسبت به انفاق و دنيا مدنظر است؛ همچنين تقويت باورهاي ديني از جمله راهكارهاي شناختي در تحقق و ترويج انفاق است، تشويق، تحذير، الگوسازي و بيان سيرۀ اهل بيت (ع) به عنوان راهكارهاي انگيزشي و اهتمام نقش رسانه‌ها و سازمان‌هاي مردم نهاد و قدرداني از خيرين و اختصاص ايام خاصي از سال براي انفاق عمومي از راهكارهاي عملي بر شمرده شده است.