تعيين چارچوب مفهومي ريسك گرد و غبار برمبناي سنجش تاب‌آوري (بررسي موردي: جنوب‌غرب كشور)

افزايش مسايل محيط‌‌زيستي از جمله رخداد توفان گرد و غبار در دهه اخير موجب نگراني همگي از جمله برنامه‌ريزان شده است. بدين منظور ارايه روشي براي كنترل و مقابله با آن اهميت به‌‌سزايي دارد. ارزيابي ريسك به ‌عنوان روش كليدي و موثر در تهيه برنامه‌ها و اتخاذ راهبرد‎هاي مقابله با گرد و غبار به برنامه‌ريزان كمك مي‌كند. بنابراين، شناسايي چارچوبي استاندارد براي يافتن گروه‌هاي تاب‌آور و آسيب‌پذير مهم است. در اين پژوهش، به منظور ارايه چارچوب متناسب با ارزيابي ريسك گرد و غبار، در ابتدا مباني نظري آسيب‌پذيري، سازگاري و تاب‌آوري مورد بررسي قرار گرفت، سپس ابزارهاي ارزيابي تاب‌آوري اولويت‌بندي شدند. جامعه آماري اين پژوهش كارشناسان و متخصصان مرتبط در اين زمينه‌ مي‌باشند و براي ارزيابي ابزارها، از روش تاپسيس استفاده شده است. نتايج به ‌دست‌ آمده از اين بررسي نشان مي‌دهد كه چارچوب CoBRA نسبت به ساير ابزارها براساس پنج معيار، دسترسي به داده پايه، قابليت كمي و كيفي بودن مدل، در برگرفتن پنج سرمايه پايه، مقياس مكاني و زماني مختلف و حد آستانه، در اولويت است. اين چارچوب مي‌‌تواند مبناي اصلي براي تعيين چارچوب مفهومي قرار بگيرد، چراكه در آن سرمايه‌هاي اجتماعي، انساني، فيزيكي و طبيعي مدنظر مي‌باشد، همچنين ميزان آسيب‌پذيري براساس ظرفيت سازگاري، حساسيت و در معرض قرار گرفتن و ميزان تاب‌آوري براساس منابع فيزيكي، انساني، مالي، طبيعي و اجتماعي برآورد شده است. چارچوب مفهومي و نتايج ارايه شده در اين پژوهش مي‌تواند مبنايي براي ارزيابي ريسك گردوغبار در منطقه‌هاي زير‌تاثير اين پديده باشد.