رديابي زودهنگام تهاجم قارچ‌‌هاي بيمارگر گياهي در زيست‌‌بوم‌‌هاي طبيعي بر اساس اثر پايگاهي با تاكيد بر گونه‌‌هاي Phytophthora

درك چگونگي ورود و استقرار بيمارگرهاي گياهي، براي پيشگيري از تهاجم‌‌هاي جديد آن‌ها، ضروري است. بررسي‌هاي زياد در دهه‌‌ اخير نشانگر تهاجم‌‌هاي زيستي در نتيجه‌‌ اثر پايگاهي است. به عبارت ديگر، بيمارگرها از محيط يا گياه ميزبان جديد به شكل پايگاه اوليه استفاده مي‌‌كنند تا بعد به‌توانند در زمان مناسب حمله كنند و همه‌گيري به ‌‌وجود آورند. اثر پايگاهي در بيمارگرهاي گياهي از جمله باكتري‌‌ها، قارچ‌‌ها و شبه‌‌قارچ‌‌هاي اُاُميستي در درختان منطقه‌‌هاي شهري ديده شده است. پرديس‌‌هاي شهري به طور معمول اولين نقطه‌‌ تماس بيمارگرهاي نوپديد با گياهان بومي هستند. بيمارگرهاي گياهي بيشتر به دليل فعاليت‌‌هاي متمركز انسان و ورود گياهان غيربومي در اين منطقه‌‌ها منتشر مي‌‌شوند. درختان شهري مكان مناسبي براي استقرار بيمارگرهاي مهاجمي هستند كه به طور تصادفي به منطقه وارد مي‌‌شوند. به احتمال اثر پايگاهي نقش قابل توجهي در ايجاد خسارت‌‌هاي درازمدت دارد و هزينه‌‌هاي زيادي براي مديريت بيمارگرهاي گياهي ايجاد مي‌‌كند. در مقابل، براي تشخيص زودهنگام بيمارگرهاي جديد يا مهاجم مي‌‌توان از درختان شهري در نقش كشت‌‌هاي ديدبان بهره برد و با پيش‌‌بيني وقوع بيماري، خسارت ناشي از اين بيمارگرها را مديريت كرد. در ايران، نشانه‌‌هايي ديده شده است مبتني بر وجود اثر پايگاهي درختان شهري و گياهان زينتي براي شبه‌‌قارچ‌‌هاي اُاُميستي. افزون بر اين، گزارش‌‌هايي از وجود گونه‌‌هاي بيمارگر جديد در اين منطقه‌‌ها در دست است. هدف از اين نوشتار، بررسي ابعاد مختلف اثر پايگاهي در بيمارگرهاي گياهي قارچي و شبه‌‌قارچي و برنامه‌ريزي براي مديريت تهديد احتمالي زيست‌‌بوم‌‌هاي طبيعي ايران ناشي از اثر پايگاهي آن‌‌هاست.