نظريۀ اصالت جنگ يا صلح از ديدگاه اباضيه

اباضيه به‌سبب انتساب به خوارج به جنگ‌افروزي و خشونت متهم بوده و از اين‌رو كوشيده است تا اين اتهام را از خود دور كند. در بين علماي اباضي در خصوص اساس رابطه با غيرمسلمانان دو نظريه وجود دارد: يكي اساس رابطه را در ابتداي جنگ مي‌داند و ديگري اساس رابطه را بر صلح و دوستي پايه‌ريزي كرده است و جنگ را فقط براي دفاع جايز مي‌داند. اباضيه در ابتدا ديدگاه اول را قبول داشتند، ولي با بازسازي و تجديد بناي خود، به نظريۀ دوم گرايش پيدا كردند. ديدگاه دوم مورد قبول اباضيان معاصر است و مي‌گويند كه اسلام دين صلح است. اباضيه متقدم نسبت به مسلمانان مخالف مذهب خود به‌ويژه شيعيان نگاه تند، افراطي و انحصارگرايانه داشته‌اند، ولي مهم اين است كه علماي معاصر اباضيه از اين نگاه صرف‌نظر كرده‌اند و مسلمانان غيراباضي را مسلمان مي‌دانند، به خون و اموال آنان احترام و مي‌گذارند و سرزمين آنها را سرزمين توحيد مي‌دانند. اين مقاله با رويكرد توصيفي تحليلي و با روش كتابخانه‌اي به تغيير ديدگاه اباضيه از اصل اولي جنگ، به اصل اولي صلح در رويكرد اباضيه با غيرمسلمانان و مسلمان مخالف خود و به‌ويژه شيعه مي‌پردازد..