زيست‌شناسي بيد سيب‌زميني (Phthorimea operculella Zeller (Lep,: Gelechidae روي دو رقم سيب‌زميني در مزارع شمال استان خوزستان

Biology of potato tuber moth, Phthorimea operculella Zeller (Lep,: Gelechidae), on two potato cultivars

بيد سيب­ زميني يكي از مهم­ترين آفات سيب­ زميني در ايران مي ­باشد. زيست شناسي اين آفت روي دو رقم سيب­ زميني سانته و آريندا در شهرستان انديمشك، شمال استان خوزستان طي دو سال زراعي از 1392 تا 1394 مطالعه شد. پايش مراحل بالغ با كمك تله فرمون جنسي و مراحل نابالغ (تخم و لارو) با شمارش مستقيم صورت گرفت. نتايج نشان داد زمان ظهور بالغين در فصل زراعي اول و دوم، دو ماه اختلاف زماني داشت كه به­ دليل تفاوت در ميانگين دما در دو سال مورد مطالعه بود. بين تراكم بالغين و ميانگين دماي هفتگي همبستگي معني­ داري وجود داشت در حالي­ كه با رطوبت نسبي هفتگي همبستگي مشخصي مشاهده نشد. در سال زراعي اول و دوم، ظهور اولين شب­ پره بالغ به­ ترتيب در اواسط بهمن و اواسط آذر بود و اوج شب­ پره­ هاي شكار شده اوايل فرودين مشاهده شد. ظهور تخم­ هاي اين شب­ پره روي ارقام مورد آزمايش در سال زراعي اول و دوم اوايل فروردين بود. در هر دو سال تحقيق، اوج تخم­ گذاري شب­ پره در هفته اول فروردين بود. در سال زراعي اول، اولين زمان ظهور لاروها روي ارقام مورد آزمايش اواسط اسفند و در سال زراعي دوم اواخر اسفند بود. اوج جمعيت لارو در سال زراعي اول و دوم به­ ترتيب اواسط فروردين و اواخر فروردين بود. تفاوت زماني مشخصي در زمان ظهور، اوج و يا ناپديد شدن مراحل مختلف رشدي مورد مطالعه اين آفت در دو رقم مورد مطالعه ديده نشد.

Potato tuber moth, Phthorimea operculella, is one of the most important pests of potato in Iran. Biology of the pest on two commercial potato cultivars, Sante and Arinda, was studied in Andimeshk, north of Khuzestan province, Iran. Samplings were weekly performed from two separate fields cultivated by two cultivars during two agricultural seasons (2013-2015). Adults and immatures monitoring were done by using sex pheromone trap and direct count respectively. Results showed that adults occurred with two months difference in the first and second agricultural seasons which is related to different means temperature in the two studied seasons. Significant correlation was observed between adult densities and weekly means temperature. First adults appeared on both cultivars in early February and December in the first and second agricultural seasons and peaked at the end of March, respectively. The peaks of egg number were observed at The end of March for the first and second agricultural seasons, respectively. First larvae were observed in early and mid of March in the first and second years. Larvae peaked at The end of March and mid of April for the first and second years, respectively. No considerable difference was observed among occurrence, peak and activity time of the developmental stages of potato tuberworm on The two tested cultivars.