زيست‌شناسي شپشك نوقي (Salicicola davatchi (Hem : Diaspididae در پسته‌كاري‌هاي رفسنجان

Biology of Noghi scale, Salicicola davatchi, in the pistachio-growing areas of Rafsanjan, Iran

شپشك نوقي، (Salicicola davatchi Balachowski & Kaussari (Hemiptera: Diaspididae يكي از آفات درختان پسته در ايران مي­ باشد. اين حشره با تغذيه از شيره گياهي باعث ضعف درختان و همچنين كاهش ميزان محصول و كيفيت آن مي­ شود. در تحقيق حاضر بيولوژي و چرخه زندگي اين شپشك در باغ­ هاي پسته در شرايط آب و هوايي رفسنجان بررسي گرديد. نتايج نشان داد كه شپشك نوقي غالبا روي شاخه­ هاي درختان پسته مستقر مي­ شود اما گاهي تعداد معدودي شپشك روي برگ و ميوه پسته نيز زندگي مي­ كنند. معمولا سپرهاي شپشك نوقي به ­صورت توده­‌اي و تجمعي بر روي شاخه­ ها ديده مي­ شود. افراد نر اين گونه، در اوايل فروردين روي شاخه­ هاي درختان ظاهر مي ­شوند و حدود 20 روز روي درختان حضور دارند. حدود 7 تا 10 روز بعد، در زير سپر افراد ماده، تخم تشكيل مي­ شود. ميانگين حداكثر تعداد تخم در زير يك سپر ماده سه هفته بعد از اولين تخم­ گذاري مشاهده مي­ شود و پوره ­هاي متحرك بعد از يك ماه از تخم­ ها خارج مي­ گردند. خروج پوره­ هاي متحرك از دهه دوم ارديبهشت شروع مي­ شود و بعد از 5 تا 10روز به اوج مي­ رسد كه، اين دوره با توجه به شرايط آب و هوايي متغير مي­ باشد. پوره­هاي شپشك نوقي بسيار كم تحرك بوده و در بسياري از موارد پوره­ هاي تازه خارج شده از تخم، جابجايي قابل توجهي ندارند و در زير سپر مادري تشكيل سپر مي­ دهند و در همين محل زيست مي­ كنند. بر اساس نتايج تحقيق حاضر، شپشك نوقي داراي 2 سن پورگي و يك نسل در سال است. زمستان­ گذراني اين گونه به ­صورت حشرات نابالغ روي شاخه ­هاي درختان پسته صورت مي­ گيرد. افرادي كه در ابتداي بهار روي برگ و ميوه مستقر شوند نسل دوم نيز توليد مي­ كنند اما افراد نسل دوم موفق به تكميل دوره زندگي خود نمي­ شوند. اين پوره ها به دليل برداشت ميوه و ريزش برگ­ ها از بين مي­ روند.

The Noghi scale, Salicicola davatchii Balachowski & Kaussari (Hemiptera: Diaspididae) is considered as a pest for cultivated pistachio trees in Iran. This insect sucks up of plant sap and causes trees' weakness as well as decreases of yield quantity and quality. The biology and lifecycle of S. davatchi were studied in commercial pistachio orchards in Rafsanjan, southern part of Iran. The results showed that this scale usually lives on trees' branches, although the nymphs were found on leaves and fruits occasionally. The crawlers move very slowly and just for a very short distances, therefore usually shields of scales are found in piles on branches. The males appear on pistachio branches from late March that is continued for 20 days, and 7 to 10 days later, eggs were formed under female’s shield. The first stage nymphs appeared on branches from early May and reached the peak 5 to 10 days later. The second nymphal stage appeared at late June. Those scales that develop on either leaves or fruits produce second generation, although these nymphs are unable to complete their lifecycle due to fruit harvesting as well as leaves fall. This species produces one successful generation within a year including two nymphal stages. This scale hibernates as the second nymphal stage.