بررسي درك و تصور كشاورزان از بحران درياچۀ اروميه با رويكرد نظريۀ زمينه‌اي

زندگي كشاورزي و كشاورزان به آب وابسته است و چنانچه در آن بحراني ايجاد شود، دامنۀ آن ساختارهاي كلان اجتماعي را با چالش‌هاي متعددي روبه‌رو مي‌كند؛ با اين حال، كشاورزي به‌طور همزمان قرباني و متهم اصلي در ايجاد بحران آب در جهان شناخته مي‌شود. پژوهش حاضر به‌دنبال بررسي درك كشاورزان از چگونگي شكل‌گيري و تداوم و رويارويي آنها با يكي از مهم‌ترين فجايع زيست‌محيطي كشور يعني خشك‌شدن درياچۀ اروميه است. به اين منظور و با به‌كارگيري رويكرد نظريۀ زمينه‌اي، با 28 نفر از كشاورزان حوضۀ اين درياچه مصاحبۀ عميق صورت گرفت و درنهايت، 13 مقولۀ اصلي از مجموع 438 خرده‎‌مقولۀ اوليه استخراج شد. نتايج نشان مي‌دهند با وجود تمايل ذهني كشاورزان و به‌كارگيري راهبردهاي محلي براي مداخله و حل بحران، ساختار و بوروكراسيِ حاكم، توانايي سامان‌دادن به پيچيدگي‌هاي مديريت منابع آب در شرايط جديد را ندارد. آنچه در سراسر مقولات استخراج‌شده نمايان است، «فروپاشي پيكره‌بندي نظم پيشين» به‌منزلۀ مقولۀ هسته است كه در تعامل با دلايل، زمينه‌ها و راهبردها، توضيح‌دهندۀ وضعيت موجود است.