ادله عقلي تجرّد نفس از ديدگاه آيت الله جوادي آملي

تجرّد يا عدم تجرد نفس، مهمترين مسئله نفس‎شناسي است كه تأثير بسياري بر ديگر مسائل اين موضوع دارد. آيت‌الله جوادي آملي مانند ديگر حكما و به‎ويژه پيروان حكمت متعاليه به تجرّد نفس معتقد بوده و ديدگاه برخي دين‌پژوهان نقل‌گرا را كه از جسمانيت نفس دفاع مي‌كنند ناتمام دانسته و ادعاي خويش را با  ادله عقلي متعددي مستند مي‎كند. در اين تحقيق با روش كتابخانه‎اي آثار متعدد استاد جوادي آملي رصد و ادله ايشان گردآوري شده است؛ سپس  با تحليل توصيفي اين ادله تبيين و به دو قسم كلي تقسيم شده‌اند:  ادله معرفتي با اقسام «علم حضوري به خود»، «تحصيل علم حصولي توسط نفس»، «ادراك كلّيات» و «اتحاد علم، عالم و معلوم» و ادله غير معرفتي با اقسام «اشتياق به زندگي جاويد» و «نفس، منشأ امور ثابت» قابل تحليل است. متكلمان نقل‌گرا اين ادله را مخدوش دانسته و سعي در مناقشه در آنها دارند. نگارنده با تأمل در اين مناقشات، به پاسخ‌گويي آنان بر اساس مباني استاد پرداخته است. در ادامه اشاره‎اي به ادله متعدد و متكثر تجرّد نفس در آثار پيشينيان و برخي كاستي‎هاي آنها  و گذر و تمسك آيت‌الله جوادي آملي از ادله ناتمام، به ادله‌  تامّ شده است. نويسنده معتقد است افزون بر ادله مورد استناد ايشان، ادله ديگري نيز توان اثبات تجرّد نفس را دارد كه استاد به آن‌ها اشاره ننموده‌اند.