رابطه برخي صفات زراعي مؤثر بر عملكرد دانه لاين‌هاي نوتركيب گندم نان در شرايط تنش شوري

Relationship of some agronomic traits affecting grain yield in bread wheat recombinant lines under salinity stress conditions

شوري خاك يكي از تنش­هاي غيرزنده محيطي و يك مشكل عمده براي توليد محصول مناسب در گندم مي­باشد. به منظور آگاهي از روابط صفات زراعي و عملكرد دانه گندم در شرايط تنش شوري و تعيين صفات اثرگذار بر ميزان عملكرد و تحمل به شوري، ضرايب همبستگي صفات مختلف و تجزيه ضرايب مسير مربوط به عملكرد دانه گندم در شرايط تنش شوري مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور تعداد 322 لاين اينبرد نوتركيب گندم حاصل از تلاقي ارقام روشن و فلات به همراه والدين در قالب طرح لاتيس ساده 18 ً× 18 با دو تكرار ارزيابي شدند. آزمايش در سال زراعي 92-1391 در مزرعه شور اختيار آباد كرمان با شوري 12 دسي­زيمنس بر متر انجام شد. نتايج ضرايب همبستگي ساده فنوتيپي مشخص كرد كه بين عملكرد دانه و اكثر صفات مورد مطالعه همبستگي مثبت و معني داري وجود دارد. وزن كل سنبله بيشترين همبستگي مثبت و معني­دار را با عملكرد دانه داشت. تجزيه رگرسيون چندگانه به روش گام به گام نشان داد كه در تنش شوري، وزن كل سنبله در بوته، شاخص برداشت، عملكرد بيولوژيك وتعداد پنجه بارور مهمترين صفات مؤثر بر عملكرد دانه بودند. تجزيه عليت نشان داد كه عملكرد بيولوژيك و شاخص برداشت اثر مستقيم بالايي برعملكرد دانه داشتند. لاين شماره 56 كه داراي عملكرد بيشتري نسبت به ارقام روشن و فلات و ساير لاين ها بود، به عنوان برترين ژنوتيپ در شرايط مورد مطالعه انتخاب شد.

Soil salinity is one of the abiotic stresses and a major problem to have a high yield in wheat. To awareness of relationship between agronomic traits and grain yield in salinity and to determine the traits affecting yield and tolerance to salinity, the Correlations coefficients of different traits and path analysis of grain yield in salinity conditions were investigated. 322 recombinant inbred lines of wheat derived from crosses Roshan and Falat with parents were evaluated in simple lattice design 18 x 18 with two replications. The Experiment was conducted in the 2013-14 crop season at a farm in Ekhteiar Abad in Kerman with EC = 12 ds/m. The simple correlation coefficient among grain yield and the most of evaluated traits had significant positive correlation. The total weight of spikes per plant had the highest positive correlation and significantly with yield. Stepwise multiple regression analysis method showed that the total weight of spikes per plant, harvest index, biological yield and Number of fertile tillers were the most effect on grain yield. Path analysis based on variables in the final stepwise regression analysis showed that biological yield and harvest index had high direct effect on grain yield. Line number 56 having a higher yield than the parents and the other lines was selected as the best genotype in studied conditions.