مطالعه و شناسايي خاصيت پروتئازي در زهرمار شاخدار ايراني

مارها يكي از مفيدترين حيوانات اين كره خاكي براي توليد انواع دارو، سرم‌ها و واكسن‌ها هستند. زهر مار عمدتا براي بي حركت كردن و كشتن شكار مي‌باشد و از نظر دفاعي احتمالا اهميت حياتي دارد. زهر مارها كاربردهاي درماني فراواني دارد و در تحقيقات بيوشيمي بسياري استفاده مي‌شود. اين مايع روغني شكل، داراي رنگي سفيد تا زرد و با pH اندكي اسيدي مي‌باشند و مخلوط پيچيده‌اي از پلي پپتيدها، پروتئين‌هاي سمي، آنزيمي و مواد غير پروتئيني هستند. غده سمي مار از نظر تشريحي شبيه به غده تغيير شكل يافته پاراتيروئيد انسان است. اين غده در اغلب مارها در فضايي واقع در پشت چشم و روي استخوان فك بالايي كه به سمت پايين و عقب چشم امتداد دارد. به عبارت ديگر بين چشم و گوشه دهان قرار مي‌گيرد. با حركت سريع استخوان‌هاي سرو فشار وارده توسط ماهيچه‌ها به غده سمي، مقداري زهر از راه كانالي كه به دندان سمي متصل است به شكار منتقل مي‌شود. زهر همه‌ي مارها يكسان نيست اگرچه اين عقيده وجود دارد كه زهر مارها از اجداد بيولوژيكي مشترك به وجود آمده است. هدف در اين مطالعه تشخيص و تعيين ميزان فعاليت آنزيم پروتئاز در زهر مار شاخدار ايراني از مناطق مختلف مي‌باشد. در اين پژوهش بر روي زهر مار شاخدار ايراني از سه منطقه سمنان‌، كرمان و خوزستان تحقيق و بررسي به عمل آمد. ابتدا غلظت پروتئين‌هاي زهر اين مار با استفاده از روش‌هاي لوري و برادفورد، تعيين گرديدكه ميزان mg/ml 95/. گزارش گرديد. در مرحله بعد، تعداد پلي پپتيدها و وزن مولكولي اين پروتئين‌ها با استفاده از الكتروفورز عمودي مشخص گرديد كه به دو صورت احيايي و غير احيايي انجام شد، و محدوده وزن مولكولي 15 تا 190 كيلودالتون تخمين زده شد كه اين پروفايل پروتئيني در خوزستان‌، كرمان و سمنان داراي تشابه نسبي بودند. انجام الكتروفورز Native و زيموگرافي با سوبستراي كازئين، فعاليت پروتئوليتيك زهر مار شاخدار را تاييد نمودو سنجش كمي فعاليت پروتئازي زهر با دو روش هضم كازئين و سوبستراي BAPNA معادل با U/ml 11.56 تعيين گرديد.