تجزيه و تحليل و بهينه‌سازي انرژي مصرفي در توليد گندم آبي به روش تحليل پوششي داده‌ها (مطالعۀ موردي استان البرز)

هدف از اين مطالعه، بررسي الگوي مصرف انرژي، كارايي مزارع گندم، مشخص كردن مزارع كارا و تعيين ميزان بهينۀ انرژي مصرفي در توليد گندم آبي استان البرز با استفاده از تكنيك ناپارامتري تحليل پوششي داده‌ها (DEA) است. اطلاعات مورد نياز تحقيق با تكميل پرسشنامه با مصاحبۀ حضوري و مطالعات اسنادي در سال 1397 جمع‌آوري شد. اين مطالعه بر پايه دو خروجي (گندم و كاه) و هشت ورودي اجرا و داده‌هاي مورد نياز آن از بيست مزرعه گندم استان البرز جمع‌آوري شد. كل انرژي مصرفي و ستانده در توليد گندم آبي اين استان به ازاي هر هكتار به ترتيب 45458.84 و 162169.28 مگاژول محاسبه شد. شاخص كارايي انرژي، بهره‌وري انرژي و افزودۀ خالص انرژي به ترتيب 3.57، 0.27 كيلوگرم بر مگاژول و 116710.44 مگاژول بر هكتار به دست آمد. بيشترين مقدار مصرف انرژي (43.06 درصد از كل انرژي مصرفي در توليد گندم ) در كود شيميايي ديده شده است. مثبت بودن افزودۀ خالص انرژي نشان مي دهد كه توليد گندم آبي در استان البرز توجيه‌پذير است. در رويكرد بازده به مقياس ثابت و بازده به مقياس متغير به ترتيب 4 و 10 مزرعه گندم كارا تشخيص داده شدند. متوسط كارايي فني، كارايي فني خالص و كارايي مقياس مزارع به ترتيب 0.893، 0.990 و 0.901 محاسبه شد. مقدار صرفه‌جويي انرژي در توليد گندم آبي استان 3.51 درصد به دست آمد و نشان مي‌دهد با توجه به توصيه‌هاي اين مطالعه و با حفظ سطح فعلي عملكرد محصول گندم، مي‌توان به‌طور متوسط 1610.62 مگاژول به ازاي هر هكتار زمين زير كشت گندم در مصرف انرژي صرفه‌جويي كرد.