اثر كودهاي شيميايي و آلي بر رشد قارچ Sclerotinia minor عامل بيماري پوسيدگي ريشه و طوقه آفتابگردان در شرايط آزمايشگاه و گلخانه

The effect of chemical fertilizer and animal manure on Sclerotinia minor, causal agent of sunflower root and crown rot in laboratory and greenhouse conditions

قارچ Sclerotinia minor از عوامل مهم بيماري شايع پوسيدگي طوقه و ريشه آفتابگردان در جهان و ايران است. در اين مطالعه، جداسازي، خالص­سازي و شناسايي قارچ عامل بيماري از مزارع آفتابگردان شهرستان خوي و نيز اثبات بيماريزايي، انبوه ­سازي اسكلروت با روش كوهن انجام شد. اثر كودهاي متداول شيميايي اوره و فسفره با مقادير 1، 5 و 10 و حيواني شامل گوسفندي، گاوي و مرغي با مقادير مقدار 10، 15 و 20 گرم در ليتر از محيط كشت سيب زميني دكستروز آگار بر رشد اسكلروت و ميسليوم قارچ عامل بيماري در شرايط آزمايشگاهي انجام شد. همچنين، اثر هر يك از كودهاي مذكور بر توسعه بيماري و صفات مورفولوژيك گياهچه ­هاي آفتابگردان در شرايط گلخانه بررسي شد. با وجود بازدارندگي رشد قارچ توسط كودهاي شيميايي به ويژه اوره در محيط كشت، اين كودها تشديدكنندۀ بيماري اسكلروتينيايي در گياهچه­هاي آفتابگردان در شرايط گلخانه بودند. بنابراين، كودهاي شيميايي اوره و فسفره در تشديد بيماري پوسيدگي اسكلروتينيايي نقش عمده­اي دارند. بنابراين، جايگزيني آنها با كودهاي حيواني و به ويژه كودهاي گاوي و گوسفندي توصيه مي­شود.

Sclerotinia minor is one of the most important causal agents of sunflower root and crown rot in the world Iran. In current study, isolation, purification and identification of the fungus was carried out from sunflower farms at Khoy city, Iran and pathogenicity test and sclerotia propagation was done using Köhn method. The effect of 1, 5 and 10 g/L of urea and phosphorous fertilizer and 10, 15 and 20 g/L of animal manure including chicken, sheep and cow manure was studied on growth of mycelial disc and sclerotium on potato dextrose agar medium. Also, the effect of mentioned fertilizers was evaluated on disease development and some morphological traits of sunflower in greenhouse condition. Despite inhibitive effect of chemical fertilizer especially urea in laboratory conditions on fungus mycelial growth and sclerotium production, they caused higher sclerotinia disease index in greenhouse conditions. Therefore, chemical fertilizers such as urea and phorphorus fertilizer are synergic on sclerotinia disease in sunflower and replacement of animal manure specially cow and sheep manures are recommending.