بررسي وضعيت مرتع با استفاده از مدل سلامت مرتع (مطالعه موردي: مراتع ييلاقي سوباتان تالش-استان گيلان)

براي اعمال مديريت صحيح و اصولي در مراتع بايستي منابع موجود در آن دقيقا ارزيابي شوند تا بتوان از اطلاعات به دست آمده در برنامه ريزي هاي ميان مدت و بلندمدت استفاده كرد. مطالعه كيفي سلامت مرتع، ابزار مناسبي براي بررسي وضعيت مرتع توسط مرتعداران و مديران مرتع است. بنابراين، در اين مطالعه كارايي روش سلامت مرتع در مراتع ييلاقي منطقه سوباتان شهرستان تالش با اقليم مرطوب سرد مورد ارزيابي قرار گرفت. به منظور بررسي تغييرات ويژگي هاي سلامت مرتع در منطقه سوباتان سه نوع مديريت شامل؛ منطقه مرجع، قرق بلندمدت (10 سال) و چراي سنگين انتخاب شد. سپس ويژگي هاي پايداري خاك و رويشگاه، عملكرد هيدرولوژيك و سلامت موجودات زنده اكوسيستم هاي مرتعي توسط شاخص هاي 17 گانه سلامت مرتع تعيين شدند. بعد از امتيازدهي شاخص هاي تعيين شده، رتبه هر يك از شاخص هاي سلامت مرتع مشخص شد. نتايج نشان داد كه در رويشگاه قرق بلندمدت، پايداري خاك و رويشگاه، عملكرد هيدرولوژيك و سلامت موجودات زنده در طبقه متعادل قرار دارند. اما با افزايش شدت چرا در منطقه چراي سنگين ويژگي هاي مورد مطالعه در مقايسه با منطقه مرجع در طبقه حاد قرار گرفتند. به طوركلي نتايج اين مطالعه نشان داد كه مدل سلامت مرتع مي تواند در مراتع ييلاقي سوباتان با شرايط اكولوژيكي تقريباً مشابه و سه نوع مديريت مختلف، ارزيابي متفاوتي را ارائه مي دهد. اين امر نشان مي دهد كه اين روش قادر به تشريح اختلاف ها و تفاوت هاي موجود در اين سه نوع مديريت مي باشد. همچنين از بين شاخص هاي سلامت مرتع، شاخص هاي مربوط به ويژگي سلامت موجودات زنده، بيشترين تأثير و شاخص شيار، فرسايش بادي، الگوي جريان آب و خندق كمترين تأثير را بر روي سلامت مرتع داشتند. بر اساس نتايج حاصل از روش سلامت مرتع در تفسير وضعيت مرتع، مي توان تصميم مديريتي مناسب مانند اعمال سيستم هاي چرايي و پيشنهاد روش هاي احيايي (از قبيل بذرپاشي) براي اين مناطق و مناطق مشابه براي جلوگيري از روند تخريب، پيشنهاد كرد.