بررسي تاثير پوشش گياهي و برخي خصوصيات خاك بر رفتار هيدرولوژيكي حوزه‌هاي آبخيز (مطالعه‌ي موردي: حوزه آبخيز زوجي گنبد همدان)

محدوديت منابع آبي و بهره برداري پايدار از آن، نشان دهنده اهميت روز افزون مديريت منابع آب در حوزه هاي آبخيز است. وجود يا نبود پوشش گياهي مناسب و همچنين ويژگي هاي متفاوت خاك بر روي ميزان نفوذپذيري و توليد رواناب سطحي مؤثر است كه نتيجه آن كاهش هدر رفت آب و يا ايجاد سيلاب هاي مخرب خواهد بود. اين مطالعه در راستاي بررسي رابطه پوشش گياهي و برخي پارامترهاي خاك با ميزان رواناب سطحي و نفوذپذيري در حوزه زوجي گنبد كه با اعمال دو نوع مديريت متفاوت در هر زيرحوزه اداره مي شود انجام گرفت. بدين منظور براي تعيين ميزان پوشش سطحي خاك از پلات و براي اندازه گيري پارامترهاي مختلف خاك نيز در مركز پلاتها حفر پروفيل تا عمق 30 سانتيمتري و نمونه برداري از آن انجام شد. همچنين نفوذپذيري خاك با استفاده از استوانه هاي دوتايي و رواناب سطحي در خروجي زيرحوزه ها با استفاده از فلوم خودكار اندازه گيري گرديد. با استفاده از آزمون T مستقل معني دار بودن تغييرات پارامترهاي اندازه گيري شده در زيرحوزه ها مورد آزمون قرار گرفت. همچنين براي تعيين روابط بين پارامترهاي مورد بررسي از رابطه رگرسيوني استفاده گرديد. نتايج به دست آمده حاكي از اختلاف معني دار بين تمامي پارامترهاي مورد بررسي در هر دو زير حوزه بوده و نشان داد كه در زيرحوزه نمونه به دليل وجود پوشش گياهي بيشتر همچنين ميزان مواد آلي بالا و وجود بقاياي گياهي و ريشه گياهان در سطح خاك ميزان و شدت نفوذپذيري بيشتر و در نتيجه توليد رواناب كمتر از زيرحوزه شاهد بوده است. همچنين پارامترهاي درصد تاج پوشش، خاك لخت، لاشبرگ، كربن آلي و نفوذپذيري در رابطه رگرسيوني به دست آمده براي هر دو زير حوزه نقش معني داري داشتند. همچنين رابطه رگرسيوني در زيرحوزه شاهد بر اساس پارامترهاي بيشتري به دست آمد. با توجه به معني دار بودن تاثير مديريت هاي اعمال شده بر مقدار رواناب خروجي از حوزه، نتايج به دست آمده مي تواند در زمينه اقدامات حفاظت آب و خاك براي مديران عرصه منابع طبيعي كمك مؤثري باشد.