اثر شرايط محيطي بر خصوصيات فيتوشيميايي گياه كنگر صحرايي (Gundelia tournefortii L.) در استان چهارمحال و بختياري و جنوب استان اصفهان، ايران

گياهان دارويي در عرصه هاي منابع طبيعي به عنوان يكي از مهم ترين راهبرد ها در زمينه سلامت، تجارت و فناوري مطرح هستند. كنگر صحرايي يكي از گياهان دارويي و متعلق به خانواده كاسني است. بر اساس نقشه تيپ هاي گياهي و اطلاعات موجود تعداد ۶۰ پايه گياهي از گونه مذكور از چهار رويشگاه (طاقانك، دستنا، هيركان و شيدا) در استان چهارمحال و بختياري و يك رويشگاه در جنوب استان اصفهان (كمه) جمع آوري شد. اسانس نمونه هاي گياهي توسط دستگاه كلونجر به روش تقطير با بخار آب استخراج و تركيبات شيميايي روغن هاي فرار توسط دستگاه كروماتوگرافي گازي طيف سنج جرمي (GC/MS) شناسايي شد. مهم ترين خصوصيات بوم شناسي مكان هاي مرتعي در سه گروه اصلي (اقليم، خاك و فيزيوگرافي) تعيين شد. جهت ارتباط بين شاخص هاي كيفي (تركيبات شيميايي اصلي كنگر صحرايي) با عامل هاي محيطي رج بندي به روش آناليز تحليل كاهشي (RDA) انجام شد. نتايج نشان داد كه محور اول پلات رج بندي با درصد سنگريزه، محور دوم با عمق خاك و محور سوم با متوسط بارندگي سالانه، ضريب خشكي دمارتن و طول دوره خشكي همبستگي قوي دارد. مكان هاي مرتعي پنجگانه در قالب سه رويشگاه كلي طبقه بندي گرديد كه از لحاظ كاربري داراي مزيت هاي نسبي متفاوتي هستند. عامل هاي محيطي عمق خاك، متوسط دماي سالانه، متوسط حداكثر دماي سالانه، متوسط حداقل دماي سالانه، متوسط تعداد روز هاي يخبندان سالانه، تبخير و تعرق پتانسيل سالانه، تبخير سالانه و شاخص كيفي ترپن به عنوان موثر ترين عوامل در جداسازي رويشگاه هاي كنگر صحرايي مشخص گرديد.