تدوين و اعتبار سنجي شاخص‌هاي ارزيابي پايداري اجتماعي سامان‌هاي عرفي مرتعي با تأكيد بر مراتع ييلاقي سهند

پايداري در مديريت منابع طبيعي و حفظ آن از شروط اساسي براي رسيدن به توسعه پايدار كشاورزي و روستايي است. پايداري مفهومي است كه توجه اساسي آن بر حفظ سرمايه ها (انساني، طبيعي، اجتماعي و اقتصادي) در جهت عدالت بين نسلي است. شاخص هاي ارزيابي پايداري، عمده ترين معيار براي هدف گذاري، برنامه ريزي و ارزشيابي هستند و با بهره گيري از اين معيارها مي توان ميزان پيشرفت و يا تأثير طرح ها و پروژه ها را در رسيدن به اهداف ارزيابي نمود. خلأ موجود در اين زمينه باعث شده است تا تدوين برنامه هاي توسعه به دور از شاخص هاي دقيق و مناسب انجام گيرد و هدف گذاري برنامه ها و ارزيابي آن ها با مشكل مواجه شوند. از اين رو اين پژوهش درصدد است به تدوين و اعتبارسنجي شاخص هاي ارزيابي پايداري اجتماعي در سامان هاي عرفي مراتع ييلاقي سهند بپردازد تا برنامه ريزان و محققان منابع طبيعي به خصوص مراتع بتوانند از اين شاخص ها كه به تأييد كارشناسان و متخصصان رسيده است استفاده كنند. در اين پژوهش 87 شاخص ارزيابي پايداري اجتماعي تدوين و از طريق پرسشنامه در معرض قضاوت و داوري متخصصان دانشگاهي، كارشناسان امور اجرايي و نخبگان محلي قرار گرفت. براي اعتبار سنجي و دستيابي به اجماع نظر علاوه بر آماره هاي توصيفي از آزمون كروسكال واليس استفاده شد و در نهايت شاخص هايي كه مد، ميانه و ميانگين امتياز آن ها بيشتر از 3، انحراف معيار كمتر از 1 و ضريب تغييرات كمتر از 0.3 داشتند به شرط اجماع نظر بين متخصصان، كارشناسان و نخبگان محلي، انتخاب شدند. در اين پژوهش تعداد 50 شاخص از بين 87 شاخص تدوين شده استخراج و در قالب 13 مؤلفه معرفي شد كه مي توانند در ارزيابي و سنجش پايداري اجتماعي بهره برداران سامان هاي عرفي مراتع ييلاقي سهند مورداستفاده قرار گيرند.