پايش پوشش گياهي مراتع نيمه استپي استان اردبيل (مطالعه موردي : مراتع آق داغ منطقه خلخال)

مراتع به لحاظ تأمين علوفه مورد استفاده دام، حفاظت آب، خاك و خدمات ديگري كه به جامعه مي دهند، از منابع طبيعي كم هزينه و پراهميت مي باشد، كه شناخت دوره اي از وضعيت اين اراضي و مديريت اصولي آن ضروري مي سازد. بر همين اساس پايش پوشش مرتع ييلاقي آق داغ خلخال در استان اردبيل از سال 1387 تا 1391 انجام شد. در ابتدا با استفاده از منابع در دسترس، رويشگاه هاي عمده منطقه تعيين و بعد در هر رويشگاه يك منطقه معرف براي آماربرداري انتخاب شد. سپس در هر منطقه معرف عوامل مربوط به پوشش تاجي، تراكم و فراواني و در طول 3 ترانسكت500 متري در30 پلات (1.5 × 1.5 متري) و همچنين رطوبت و كربن آلي سطح خاك اندازه گيري شد. نتايج نشان داد كه در يك دوره چهار ساله، متناسب با تغييرات بارندگي و دماي محيط، تحت شرايط مديريت بومي اعمال شده، گندميان دايمي نقش اصلي در روند تغييرات پوشش گياهي داشتند. به طوري كه تغييرات در گندميان چندساله از جمله Agropyron cristatum (L.)Gaertn.، Bromus tomentellus Boiss.،Festuca ovina L. و Trin. Ex Domin. Koeleria caucasica معني دار بوده ولي در پوشش بوته اي ها بطئي و غيرمعني دار بوده است. تغييرات كربن آلي خاك روندي كند و بطئي داشته است. تغييرات پوشش خاك با توجه به ثبات نسبي پوشش سنگ و سنگريزه و لاشبرگ، تابع تغييرات پوشش تاجي كل بوده است. نتايج حاصل از بررسي، روند تغييرات سال به سال در پوشش گياهي، تغييرات سال به سال اقليمي و رطوبت خاك و نيز چگونگي وضعيت فرسايش خاك مي تواند به عنوان راهنماي مناسبي براي تصحيح روش هاي فعلي مديريت اين اكوسيستم هاي مرتعي مورد استفاده قرار گيرد.