مقايسه‌ شاخصه‌هاي كمي و كيفي اسانس استحصالي از اندام‌هاي مختلف گياه دارويي خوشاريزه‌ كوهستاني (Echinophora cinerea Boiss.) در شهرستان دنا

در پژوهش حاضر به بررسي مؤلفه هاي كمي و كيفي روغن فرار حاصله از اندام هاي مختلف گياه Echinophora cinerea Boiss. پرداخته شد. بدين منظور، پس از جمع آوري اندام رويشي گياه مورد مطالعه از رويشگاه طبيعي آن در منطقه گردنه بيژن واقع در شهرستان دنا در استان كهگيلويه و بويراحمد، تفكيك اندام هاي گياهي و سپس خشك نمودن در محيط آزمايشگاه، اسانس موجود، به روش تقطير با آب استخراج شده و سپس اجزاء شيميايي آن ها، با بهره گيري از دستگاه هاي GCFID و GC/MS جداسازي و شناسايي شدند. نتايج نشان داد كه ميزان بازدهي اسانس حاصله از دو تيمار گل و ساقه مشابه يكديگر و بيش از نمونه برگ مي باشد درحالي كه بيشينه تعداد اجزاء شيميايي موجود در اسانس نمونه برگ ها ملاحظه گرديد. از نظر كيفي نيز تفاوت هاي قابل توجهي به چشم مي خورد اما در مجموع، در همه تيمارهاي مورد ارزيابي، چهار تركيب فارنسول lt;2,3 دي هيدرو gt;، كارواكرول، اولئيك اسيد و ژرانيول به عنوان شاخص معرفي مي گردند. شايان ذكر است كه در مقايسه ميان اجزاء ترپني، سهم حضور مونوترپن هاي حاوي اكسيژن در تيمار ساقه و سزكويي ترپن هاي حاوي اكسيژن در تيمارهاي برگ و گل، غالب بودند. لذا براي استفاده مطلوب از همه خواص روغن معطر موجود در گياه دارويي خوشاريزه كوهستاني، تركيب گل، برگ و ساقه توصيه شده و قدر مسلم نمي توان قائل به تمايز و ارجحيت در ميان اسانس حاصله از سه اندام متفاوت گياه مورد مطالعه گرديد.