تحليل فضايي توفان‌هاي تندري در گستره كشور ايران

طوفان هاي تندري به دليل اثرات مهم خسارتباري كه بر انسان و محيط طبيعي دارند، پديده اقليمي بسيار مهمي به شمار مي روند. بررسي ها نشان داده است كه عامل ارتفاع و عرض جغرافيايي دو متغير مهمي هستند كه مي توانند بر ميزان وقوع اين پديده اثرگذار باشند. بنابراين هدف اصلي از پژوهش حاضر، تحليل فضايي رفتار پديده رعدوبرق و ميزان اثرپذيري آن از مؤلفه هايي چون ارتفاع و عرض جغرافيايي در گستره ايران مي باشد. بر اين اساس ابتدا داده هاي ماهانه وقوع طوفان هاي تندري 118 ايستگاه همديد ايران، طي سال هاي 1991 تا 2010 از سازمان هواشناسي كشور اخذ شد و به وسيله سيستم اطلاعات جغرافيايي(GIS) و روش درونيابي كريجينگ (Universal)، نقشه هاي سالانه و فصلي كل ايران توليد گرديد. در ادامه براي درك بهتر اثرپذيري طوفان هاي تندري از ارتفاع و عرض جغرافيايي، به وسيله نرم افزار CerveExpert نمودارهاي فصلي و سالانه به همراه ميزان همبستگي هريك توليد و مورد تحليل قرار گرفت. نتايج نشان مي دهد كه بيشترين طوفان هاي تندري سالانه در شمال غرب ايران رخ مي دهد و كمترين ميزان آن بر نواحي مركزي و شرقي كشور منطبق است. همچنين طبق تحليل هاي فصلي، بااينكه بيشترين ميزان پراكندگي ايستگاه ها در ارتفاع 800 تا 1300 متري قرار دارد، اما حداكثر وقوع اين پديده در فصول مختلف ايستگاه ها از ارتفاع صفر تا 2200 متري تغيير دارد. نتيجه كلي نشان مي دهد كه عامل ارتفاع، همبستگي كمي با وقوع پديده طوفان تندري داشته و بيشترين همبستگي مربوط به عامل عرض جغرافيايي است.