رابطه باروري و تحرك اجتماعي در ايران با استفاده از داده هاي سرشماري و طرح آمارگيري هزينه و درآمد خانوار

Relation between Social Mobility and Fertility in Iran; Using Censuses and Household Income and Expenditure Surveys Data

رابطه بين باروري و تحرك اجتماعي به ويژه بررسي فرضياتي مبني بر رابطه معكوس بين اين دو مقوله، به اندازه اي حايز اهميت است كه در دهه هاي گذشته مطالعات متعددي به ويژه در قالب مطالعات پرينستون و ايندياناپوليس در اين خصوص شكل گرفت. در ايران نيز با توجه به بازنگري جامع سياست هاي جمعيتي كشور در قالب «سياست هاي كلي جمعيت»، شناخت صحيح، دقيق و جامع از تحولات و حركات جمعيتي و عوامل موثر بر آن ضرورت يافته؛ به گونه اي كه بررسي فرضياتي نظير اينكه "افراد از طبقه يا موقعيت اقتصادي و اجتماعي بالاتر، باروري پايين تري دارند" نيز از اهميت بسزايي برخوردار گرديده است. در اين تحقيق با بررسي داده هاي موجود، رابطه بين موقعيت اقتصادي و اجتماعي افراد با ميزان باروري كل مورد مطالعه قرار گرفته و براي اين منظور، تعداد 20 متغير در ابعاد اقتصادي و اجتماعي تحرك اجتماعي در داده هاي مذكور شناسايي و تفاوت هاي ميزان باروري كل به ازاي هر يك از مقادير اين متغيرها مورد بررسي قرار گرفته است. نتايج اين تحقيق نشان داد "تحرك اجتماعي صعودي" در قالب ابعاد اقتصادي و اجتماعي، غالبا با ميزان باروري كل طي سال هاي مورد بررسي «رابطه معكوس» دارد و بنابراين، شواهد قابل قبولي در جهت تاييد فرضيه مزبور براي ايران به دست آمد.

Relation between social mobility and fertility, specially investigating the assumptions that contain inverse relation between these two topics, are so important that numerous studies such as Princeton and Indianapolis studies have been conducted in recent decades. According to the comprehensive revision in the Iran population policies as "Macro Policies of Population", a comprehensive understanding of demographic changes and mobilities and their deteminants has become necessary; so, investigating hypothesis such as "persons who have higher economic and social stratification or status, have lower fertility" seems to be remarkably important. In this study by using available dada, the relation between socio-economic status of persons and total fertility rate (TFR) is investigated. For this purpose, 20 variables on economic and social dimensions of social mobility recognized from mentioned data and differences of fertility rate for each of these variables are measured. The results of this study showed that social capillarity due to the economic and social dimensions has an "inverse relation" with fertility rate and thus, reliable evidences obtained to confirm the above assumption for Iran.