سميت تنفسي و دوركنندگي چند اسانس گياهي بر لاروهاي سنين پنجم، ششم و حشرات كامل سوسك شپشه آرد Tribolium confusum Duval

Fumigant toxicity and repellency effects of some plant essential oils on 5th and 6th larval instars and adults of Tribolium confusum (Col.: Tenebrionidae)

اثرات كشندگي و دوركنندگي اسانس­ هاي چهار گياه مورد، زيرفون، چاي كوهي و برگ گردو روي لاروهاي سنين پنجم و ششم و حشرات ­كامل سوسك شپشه آرد(Tribolium confusum Duval. (Col.: Tenebrionidae بررسي شد. اسانس گياهان مورد بررسي با استفاده از دستگاه اسانس­گير (Clevenger) به روش تقطير با آب استخراج شد. آزمايشات زيست­سنجي در دماي 1±27 درجه سلسيوس و در رطوبت نسبي 5±65 درصد در تاريكي و در بازه هاي زماني 24، 48 و 72 ساعت انجام گرفت. اثرات دوركنندگي با استفاده از دستگاه بويايي­ سنج Y-tube در شرايط تاريكي بررسي شد. نتايج نشان داد گياه مورد بر روي هر سه مرحله زيستي ذكر شده آفت اثر كشندگي دارد ولي سه گياه ديگر حتي در غلظت 2174 ميكروليتر بر ليتر هوا هيچ تلفاتي بر روي آفت ندارند. ميزان LC50 محاسبه شده براي گياه مورد روي حشره كامل و لاروهاي سن 5 و 6 در بازه زماني 24 ساعت به­ ترتيب 181/5، 400/5 و 383/1 ميكروليتر بر ليتر هوا، در بازه زماني 48 ساعت 163/9، 378/1 و 362/5 ميكروليتر بر ليتر هوا و در بازه زماني 72 ساعت 153/08، 366/7 و 342/05 ميكروليتر بر ليتر هوا بود. نتايج حاصل از تجزيه واريانس داده­ هاي مربوط به اثر دوركنندگي اسانس­ هاي مورد بررسي نشان داد كه در هر دو غلظت 1000 و 3000 پي­ پي­ ام، در مورد هر سه مرحله زيستي، اختلاف بين تيمارها معني ­دار بوده است (P < 0.05). نتايج تحقيق نشان داد كه حساسيت حشرات كامل اين آفت نسبت به اسانس گياه مورد بيشتر از لاروهاي سنين 5 و 6 بود.

The mortality and repellency effects of essential oils of four plants including Myrtus (Myrtus comminus L.), Lindens (Tilia cordata M.), Stachys (Stachys lavandulifolia V.) and Walnut (Juglans regia L.) leaves against 5th and 6th larval instars and adults of Tribolium confusum Duval (Col.: Tenebrionidae) were studied. The essential oil were obtained by hydrodistillation method, using a modified Clevenger-type apparatus. The bioassay experiments were carried out at 27±1 °C and 65±5 % R.H. in dark condition. in Completely Randomized Design with 5 replications after periods of 24, 48, and 72 hours after exposure to essential oils. The repelling effect of the essential oils was tested under darkness condition using Y-tube Olfactometer. The results showed that the Myrtus comminus essence had mortality effects on all three stages, while the other essences had no mortality effects on the pest at very high concentration of 2174 µL/L air. The LC50 values of Myrtus comminus for adults and 5th and 6th larval instars after 24 hours was 181.505, 400.525 and 383.180 µL/L air and after 48 hours these values were 163.935, 378.153 and 362.569 µL/L air. These values after 72 hours were 153.081, 366.746 and 342.052 µL/L air for adults and 5th and 6th instars larvae, respectively. Analysis of variances of the data related to the repellency effects of the studied essential oils (in two concentration of 1000 and 3000 ppm) showed significant differences between three studied stages (P < 0.05). The results of this study showed that the susceptibility of adults to the essential oil of Mirtus comminus was higher than the 5th and 6th instars larvae.