مطالعه نوسانات جمعيت بالشك مركبات،Pulvinaria aurantii Cockerell (Hem.,Coccidae) ، روي درختان نارنج در فضاي شهري بابل

Population fluctuations of the citrus cottony scales, Pulvinaria aurantii (Hem., Coccidae) on the sour oranges

نارنج (Soure orange) يكي از محصولات باغي است كه به­ عنوان درختي زينتي در خيابان­ هاي شهرهاي شمالي كشور كشت مي­ شود. آفات متعددي از جمله بالشك مركبات Pulvinaria aurantii Cockerell درختان نارنج را مورد حمله قرار مي­ دهند و خسارات اقتصادي زيادي را هر ساله به بار مي­ آورند. در سال 1393 نوسانات جمعيت بالشك مركبات روي درختان نارنج در شهرستان بابل مورد مطالعه قرار گرفت. در اين تحقيق، بر اساس يك نمونه­ برداري اوليه٬ 75 اصله درخت در هر خيابان به­ صورت تصادفي جهت نمونه­ برداري در نظر گرفته شد. واحد نمونه­ برداري، چهار شاخه در چهار جهت مختلف جغرافيايي در ارتفاع بين 1/5 تا 2/5 متر بود. نتايج مطالعه حاضر نشان داد كه در سال 1393 اوج تراكم جمعيت كل بالشك مركبات، در 4 ژانويه 2014 (14 دي ماه 1393) در دماي 3/8 درجه سلسيوس در جهت جغرافيايي شمال و شرق، هم­ زمان با اوج حضور جنس نر و پوره سن دوم، در قسمت مياني و انتهايي شاخه مشاهده شد. بالشك مركبات در شرايط آب و هوايي شهرستان بابل داراي 4 نسل در سال است. زمستان­گذراني اين آفت به­ صورت پوره سن دوم مي­ باشد. زمان ظهور اولين پوره سن اول نسل يك در سال 1393، حدودا از اواسط خرداد، نسل دوم در شهريور و اوايل مرداد، نسل سوم از اواسط آبان و نسل چهارم اواخر آذر است. بنابراين با توجه به اوج جمعيت پوره سن اول در نسل­ هاي مختلف كه حساس­ترين مرحله زندگي آفت است، پيشنهاد مي­ شود كه سم­ پاشي و روغن­ پاشي عليه پوره­ هاي سن اول هم­ زمان با ظهور آن­ها در نسل­ هاي مختلف صورت گيرد. بهترين زمان براي مبارزه شيميايي به­ صورت كامل، در خرداد و شهريور، و به­ صورت لكه­ گيري در اواسط آبان و آذر است. همچنين هرس شاخه­ هاي آلوده در كنترل آفت موثر است. ضمن اينكه سم­ پاشي در ماه­ هاي اوليه سال (فروردين و ارديبهشت) به دليل حضور دشمنان طبيعي روي درختان، توصيه نمي­ شود. در اين تحقيق دشمن طبيعي به مقدار خيلي ناچيزي مشاهده شدند كه اين حالت را مي­ توان به عواملي چون سم­ پاشي نامناسب، نبود ميزبان واسط مناسب و يا آلودگي محيط مرتبط دانست.

The sour oranges is a horticultural crop in Iran and planted as ornamental trees all over the world (except polar regions) such as the north of Iran. The citrus cottony scales Pulvinaria aurantii Ckll. feeds on the foliage and stems of citrus trees and cause tree dieback in heavy infestation. In order to estimate the seasonal population fluctuations in Babol (Mazandaran province, Iran), sampling were done at the height of 1.5 to 2.5 meter of citrus trees and samples were collected from four geographical directions and three points including initial, medial and apical 40 cm of the branches. Further information such as daily temperature, relative humidity, and the amount of rainfalls simultaneously were recorded in each sampling date. The maximum number of population was observed in the January of 2014. We found that this species completes four generations per year. Based on the results of this study the best time for managements of the 1st, 2nd, 3rd and 4th generation of P. aurantii Ckll. in Babol is May, September, and to spot spraying in November and December, respectively. Pruning can be usefull too. In this study, natural enemies’ minority were observed which may be related to the insecticide treatments, absence of intermediate host and also the environmental pollution. Our results could lead to improve integrated pest management for P. aurantii Ckll. populations in the north of Iran.