بهينه‌سازي كالوس‌زايي در گياه سياه دانه (.Nigella sativa L)

Optimization of callus induction in balck seed (Nigella sativa L)

سياه دانه يكي از مهم‌ترين گياهان دارويي متعلق به خانواده آلاله است. اين گياه حاوي تركيبات دارويي متنوعي مي‌باشد كه به‌عنوان پيش ماده توليد انواع داروها در درمان بيماري‌ها مورد استفاده قرار مي‌گيرد. با در نظر داشتن ارزش دارويي بسيار بالاي اين گياه، مطالعات بسيار محدودي در زمينه كشت بافت آن انجام شده است. در مطالعه حاضر، ميزان كالوس‌زايي ريزنمونه‌ تهيه شده از برگ، مريستم و ساقه سياه دانه روي محيط كشت پايه MS حاوي تنظيم‌كننده‌هاي رشد BAP و 2,4-D به‌ترتيب در سه سطح 1/0، 2/0 و 1 ميلي‌گرم و 1، 2 و 4 ميلي‌گرم بررسي گرديد. اثر هر يك از تنظيم‌كننده‌هاي رشد به صورت يك آزمايش فاكتوريل جداگانه در قالب طرح كاملاً تصادفي در سه تكرار مورد مطالعه قرار گرفت. پس از هر دوره واكشت صفات وزن تر و خشك كالوس‌ها اندازه‌گيري شد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه برهمكنش عامل تنظيم‌كننده‌هاي رشد و ريزنمونه‌ براي صفات مورد مطالعه در واكشت اول و دوم معني‌دار شد. نتايج مقايسه ميانگين حاكي از آن بود كه بهترين تيمار در واكشت اول و دوم BAP متعلق به ريزنمونه برگ در غلظت 1 ميلي‌گرم در ليتر BAP به‌ترتيب با وزن تر 266/0 و 224/0 گرم بود. در تنظيم‌كننده رشد 2,4-D بهترين تيمار متعلق ‌به ريزنمونه برگ در غلظت 4 ميلي‌گرم در ليتر به ترتيب با وزن تر 233/0 و 766/0 گرم مشاهده شد.

Black seed is one of the most important medicinal plant in the family Alaleh. This plant content of different medicinal compounds which is used to produce a variety of medications for the treatment of diseases. According to the value of the medications of this plant, limited studies have been done on tissue culture. In the present study, the rate of callus induction was provided of leaf, meristem and shoot of black seed on medium culture MS containing of growth regulator BAP and 2,4-D, respectively in three levels of 1, 2 and 4 mg/l of 2,4-D hormone and 0.1, 0.2 and 1 mg/l of BAP hormone was investigated. Each of growth regulator was studied as a factorial experiment in a completely randomized design with three replications on MS medium. After each subculture period traits fresh weight and dry weight were measured. The result of analysis of variance showed that interaction of growth regulators and explant for the studied traits first and second subculture were significant. The result of comparison of mean showed that the best treatment in first and second subculture BAP hormone belongs to leaf explant in concentration 1 mg/1 were fresh weight 0.266 and 0.224 g respectively. In growth regulator 2.4-D was observed the best treatment belongs to leaf explant in concentration 4 mg/l were fresh weight 0.233 and 0.766 g respectively.