جدول زندگي دوجنسي زنبور پارازيتوييد Aenasius arizonensis (Hym.: Encyrtidae) پرورش يافته روي شپشك آردآلود Phenacoccus solenopsis (Hem.: Pseudococcidae) در شرايط آزمايشگاهي

Two-sex life table of Aenasius arizonensis (Hym.: Encyrtidae) reared on Phenacoccus solenopsis (Hem.: Pseudococcidae) in laboratory conditions

شپشك آردآلود (Phenacoccus solenopsis Tinsley, 1898 (Hemiptera: Pseudococcidae از آفات مهم در نواحي مختلف جهان است. اين آفت در جنوب ايران در سال‌­هاي اخير خسارت شديدي به گياهان مختلف در فضاي سبز شهري وارد كرده است. در تحقيق حاضر داده­ هاي جدول زندگي زنبور پارازيتوييد Aenasius arizonensis (Girault, 1915) (Hymenoptera, Encyrtidae) روي پوره­هاي سن سوم و شپشك­ هاي ماده جوان شپشك آردآلود Ph. solenopsis در شرايط كنترل شده آزمايشگاهي بررسي و نتايج بر اساس جدول زندگي دوجنسي ارزيابي شد. نتايج نشان داد كه طول دوره پيش از بلوغ زنبورهاي نر و ماده A. arizonensis پرورش يافته روي پوره­هاي سن سوم شپشك در مقايسه با شپشك­ هاي ماده جوان به­ طور معني ­داري كوتاه­تر بود. ميانگين ميزان باروري زنبورهاي پارازيتوييد روي پوره ­هاي سن سوم (170/90عدد تخم) در مقايسه با شپشك­ هاي ماده جوان (150/00عدد تخم) به­ طور معني ­داري بيشتر بود. ميانگين نرخ ذاتي افزايش جمعيت، نرخ متناهي افزايش جمعيت، نرخ ناخالص توليدمثل، نرخ خالص توليد مثل و مدت زمان يك نسل زنبور A. arizonensis پرورش يافته روي پوره سن سوم به ­ترتيب 0/216 روز1-، 1/241 روز1-، 119/39 نتاج ماده، 100/51 نتاج ماده و 21/32 روز و روي حشرات ماده شپشك آردآلود Ph. solenopsis به ­ترتيب 0/165 روز1-، 1/180 روز1-، 92/78 نتاج ماده، 76/96 نتاج ماده و 26/20 روز به ­دست آمد. تنها بين ميانگين نرخ ذاتي افزايش جمعيت، نرخ متناهي افزايش جمعيت و مدت زمان يك نسل تفاوت معني ­داري وجود داشت. باتوجه به نتايج به ­دست آمده مي­توان نتيجه گرفت كه پوره سن سوم اين شپشك براي پرورش و توليد انبوه اين زنبور مناسب ­تر مي­ باشد.

The solenopsis mealybug, Phenacoccus solenopsis Tinsley, 1898 (Hemiptera: Pseudococcidae), is a serious pest of plants in different regions of the world. This pest was recorded from south of Iran and causes highly damage on urban vegetation in recent years. In present study, life table parameters of Aenasius arizonensis (Girault, 1915) (Hymenoptera, Encyrtidae) were studied at laboratory conditions, on 3rd-instar nymphs and young adult females of Ph. solenopsis. Data were analyzed based on the age-stage, two-sex life table theory. Results showed that female and male immature periods of A. arizonensis on the 3rd-instar nymphs of Ph. solenopsis were significantly shorter in comparison with the young adult females. Also the fecundity of wasp parasitoid was significantly higher on the 3rd-instar nymphs than that of on the young adult females (170.90 and 150.00 eggs/female) on the 3rd-instar nymphs and young adult females, respectively. According to the results, intrinsic rate of increase (rm), finite rate of increase (λ), gross reproductive rate (GRR), net reproductive rate (R0) and mean generation time (T) were 0.216 day-1, 1.241 day-1, 119.39 offspring/individual, 100.51 offspring/individual and 21.32 days, on the 3rd-instar nymphs and were 0.165 day-1, 1.180 day-1, 92.78 offspring/individual, 76.96 offspring/individual and 26.20 days on the young adult females, respectively. There was significant difference only between the mean intrinsic rate of increase, finite rate of increase and mean generation time. Based on the results, the 3rd-instar nymph of Ph. solenopsis was more suitable host stage for A. arizonensis compare to the young adult females.