پهنه بندي آسيب پذيري ساختمان هاي شهر كرمان در مقابل زلزله با استفاده از GIS

Zoning of Vulnerability Kerman City Buildings Against Earthquake using GIS

كاهش آسيب پذيري شهرها در برابر سوانح طبيعي از جمله زلزله، به عنوان يكي از اهداف اصلي برنامه ريزي كالبدي محسوب مي‍ گردد. لذا اولين گام در برنامه­ريزي­هاي شهري شناسايي ميزان آسيب پذيري مناطق شهري در برابر زلزله مي باشد. اين تحقيق سعي دارد مناطق آسيب پذير شهر كرمان را مشخص و پهنه بندي نمايد. با توجه به اينكه آسيب پذيري خود تابعي از چندين معيار مي باشد، لذا مدل مورد استفاده از نوع مدل هاي چند معياره بوده و با توجه به ماهيت مكاني معيارها پياده سازي مدل در محيط GIS صورت گرفته است. استخراج معيارهاي آسيب پذيري با روش دلفي و تهيه پرسشنامه هايي از كارشناسان حوزه­هاي مختلف انجام پذيرفت. اين معيارها عبارتند از ويژگي هاي ساختمان ها ( قدمت ، تعداد طبقات يا ارتفاع ، نوع كاربري ساختمان ها و تراكم جمعيتي)، فاصله از تأسيسات زيربنايي آسيب پذير شهري( گاز و پمپ بنزين) و معيار هاي مربوط به ويژگي هاي زمين ساختي . معيارهاي مربوط به مقاومت زمين نسبتأ جديد بوده و اولين بار در اين تحقيق مورد استفاده قرار گرفته است. هر كدام از اين معيار ها بر اساس روش IHWP رتبه بندي شده و سپس در محيط GIS مدلسازي و در نهايت با بكاربردن توابع تحليلي نقشه آسيب پذيري مناطق مختلف شهر كرمان تهيه گرديد. نتايج حاصل از مدلسازي معيارهاي مستخرج از روش دلفي با تكنيك تحليل سلسله مراتبي معكوس (IHWP) حاكي از آن است كه حدود 42 درصد ساختمان­ها آسيب پذيري كم، 35درصد آسيب پذيري متوسط و حدود 23 درصد آسيب پذيري بسيار بالايي دارند كه اين خود نشان از ضرورت بالاي اقدامات اساسي با رويكرد مديريت بحران براي كاهش آسيب پذيري دارد. آسيب پذيري ساختمان ها به ترتيب در مناطق1،4 شهر كرمان بيشتر به چشم مي خورد كه در برنامه ريزي ها بايد در اولويت قرار گيرند.

One of the main aims of physical planning is reducing the vulnerability of cities against natural disasters such as earthquake. So the first step is identifying the vulnerability of urban areas against this Natural disaster in city planning. This study seeks to identify and to zone the vulnerable areas in Kerman. Since its vulnerability depende on several criteria, the used model is a type of multi-criteria models; furthermore, on account of the nature of place of standards, the model has been implemented in GIS. Delphi method and questionnaires from experts in various fields was applied to obtain the criteria of vulnerability. These indexes include: characteristics of buildings (dates, number of floors or height, land use type buildings and population density), Distance from vulnerable urban infrastructure (gas station) and related tectonic features. Earth resistance criteria is relatively new also they is used in the research for the first time. Each of these indicators are ranked based on IHWP and modeling in GIS modeling an‎d finally by applying analytic functions vulnerability map of buildings was prepared. The results of modeling standards that achieved from Delphi method with the reverse Analytic Hierarchy Process (IHWP) indicate that About 42% of buildings are less vulnerable, 35% of them are moderate vulnerable, and About 23% of them are high vulnerable. This factor shows the necessity of radical measures with crisis management approach to reduce vulnerability. Vulnerability of buildings in areas 1 and 4 of Kerman are more than other areas that should be prioritized in programs.