ارزيابي زيست‌محيطي فلزات سنگين در رسوبات ساحلي بندر امام و ديلم، شمال خليج‌ فارس، ايران

Environmental evaluation on heavy metals in coastal sediments of the Bandar-e- Imam and Deylam, North Persian Gulf, Iran

ارزيابي غلظت فلزات سنگين جهت پايش آلودگي خاك، حفظ كيفيت محيط زيست و سلامت انسان ضروري است. اين مقاله با هدف ارزيابي غلظت فلزات سنگين در رسوبات ساحلي بندر امام و ديلم انجام گرفته است. جمع‌آوري داده‌هاي اين مطالعه طي سال 1394 در 20 ايستگاه نمونه‌برداري و تعداد 42 نمونه برداشت‌شده از رسوبات ساحلي انجام شد و فلزات سنگين با روش ICP-MS و جذب اتمي مورد تجزيه قرار گرفت. سپس متغيرهاي آماري و شاخص‌هاي مهم زيست‌محيطي از قبيل شاخص زمين‌انباشت(Igeo)، ضريب غني‌شدگي(EF)، فاكتور آلودگي(Cf)، درجه آلودگي(Cd)، شاخص بار آلودگي‌( ) و شاخص ريسك اكولوژيكي( ) و روش هاي درون يابي از وزن‌دهي معكوس فاصله (IDW) و روش تايع شعاعي پايه(RBF) با پنج زير شاخه آن، روش چند جمله اي محلي(LP) و همگاني(GP) براي بررسي بهترين توزيع در منطقه محاسبه گرديد. بر مبناي نتايج تجزيه شيميايي مقدار ميانگين اين فلزات سنگين براي كروم، جيوه، آرسنيك، سرب و كادميوم بترتيب 27/54، 07/0، 49/5، 13/10 و 25/0mg/kgبه‌دست آمده است. در ادامه غلظت فلزات سنگين به تفكيك منطقه با مطالعات مشابه در جهان تطبيق داده شد. با توجه به اينكه منطقه مورد مطالعه داراي صنايع توليدي سنگين و موقعيت بندرگاهي هستند، آلودگي‌هاي فلزات سنگين حاكي از عملكرد غالب فعاليت‌هاي انسان‌زاد(آنتروپوژنيك) در منطقه مي‌باشد و بندر امام در مقايسه با خط ساحلي ديلم از ريسك آلودگي بالاتري برخوردار است.

Evaluation of heavy metals is essential to monitoring of soil pollution, maintain the quality of the environment and human health. The aims of these study to assess concentrations of heavy metals in Bandar-e-Imam and Deylam coastal sediments. The data collected during 2015, in 20 stations, 43 samples were collected from coastal sediments and heavy metals were analyzed by ICP-MS and atomic absorption. Then, statistical parameters and important geoenvironmental index such as geoaccumulation index(Igeo), Enrichment factor (EF), contamination factor(Cf), degree of contamination(Cd), Pollution load index(Pli) and ecological risk index(Er) was calculated and for the best distributoin we used inverse distance weighting interpolation (IDW) and radial basis function (RBF) with five sub-branch of the local polynomial method (LP) and global (GP). Based on the results of chemical analysis the average of the chromium, mercury, arsenic, lead and cadmium is 54.27, 0.07, 5.49, 10.13 and 0.25 mg/kg respectively. As following the concentration of heavy metals is compared with similar studies in the world. The study area has a heavy manufacturing industries and harbor position, so heavy metal pollution showed a dominant performance of anthropogenic activities and in comparison, risk of contamination in the Bandar-e- Imam is higher than the Deylam shoreline.