اثر پوشش گياهي بر تعديل احساس گرمايي فضاي باز منطقه سيستان

آسايش حرارتي در فضاي باز، مبحثي است كه از حدود 1970 مطرح شده است و با توجه به تفاوت هايي كه با آسايش حرارتي فضاي بسته دارد، بايد بر اساس شاخص هاي مناسب خود مورد سنجش قرار گيرد. همچنين ضرورت دارد كه آسايش حرارتي فضاي باز در هر منطقۀ جغرافيايي به صورت مستقل ارزيابي شود. بنابراين، هدف از اين پژوهش به طور كلي، مطالعۀ شاخص هاي اندازه گيري آسايش حرارتي در فضاي باز و تعيين مناسب ترين شاخص، و به طور خاص بررسي وضعيت احساس گرمايي در فضاي باز در اقليم گرم و خشك سيستان با توجه به شاخص مناسب و شناخت عوامل ساختاري مؤثر بر تعديل شرايط آسايش حرارتي فضاي باز است. ازاين رو براي مطالعه، دو سايت متفاوت از لحاظ نوع و تراكم پوشش گياهي، تراكم ساختماني و پوشش كف در منطقۀ سيستان در نظر گرفته شد. كار ميداني در روزهايي از ماه هاي تير و مرداد 1395 به عنوان نمايندۀ ايام گرم تابستان و با فاصلۀ زماني 3 ساعت طي روز براي اندازه گيري تعيين شد. مطالعه و بررسي پژوهش هاي پيشين در فضاي باز نشان داد كه شاخص »دماي معادل فيزيولوژيكي « (PET) مناسب ترين و متداول ترين شاخص براي ارزيابي آسايش حرارتي فضاهاي باز به شمار مي رود. طبق تحليل توصيفيِ سايت هاي منتخب به عنوان نمايندۀ فضاهاي باز منطقۀ سيستان، ميزان شاخص PET سايت شمارۀ 1 كه صرفاً پوشش گياهي و فاقد ساختمان است، از سايت شمارۀ 2 كه تركيبي از پوشش گياهي و ابنيه مي باشد، 5/1 درجۀ سانتي گراد كمتر، و سايت شمارۀ 1 از شرايط آسايش بهتري برخوردار است. همچنين مشخص شد كه به طور كلي، احساس گرمايي منطقۀ سيستان طي تابستان در وضعيت »خيلي داغ « قرار دارد و تنها در نقاطي كه پوشش گياهي سايه انداز و متراكم وجود داشته باشد، اين وضعيت به احساس گرمايي »داغ « تعديل مي يابد. تحليل استنباطي داده ها نيز نشان داد كه بين شاخص PET و متغيرهاي اقليميِ دماي هوا، رطوبت نسبي و ميانگين دماي تابشي و عوامل ساختاريِ نوع گونۀ گياهي و تراكم پوشش گياهي رابطۀ معناداري وجود دارد؛ بدين نحو كه در حالتي كه پوشش گياهي وجود ندارد، بيشترين ميزان PET، در نقاط داراي پوشش گياهيِ تُنُك و بوته اي PET متوسط و در نقاط داراي پوشش گياهيِ درختي و متراكم كمترين ميزان PET مشاهده شده است.