محراب‌بري در نگاره‌هاي تيموري

نگاره هاي ايران منابعي هستند كه ساختار و آرايه هاي بناهاي ايران را به خوبي بازتاب مي دهند. بنابراين در مقام منابع مكمل در مطالعۀ معماري ايران بايد به آن ها رجوع و كمبودهاي اطلاعاتي را جبران كرد. با چنين نگرشي، در اين مقاله، آرايۀ (آذين) گچي كه در نگاره هاي بهزاد و ميرك ، نگارگران مكتب نقاشي هرات، بازتاب يافته، بررسي و تحليل شده است. مقالۀ حاضر نشان مي دهد كه نه در نگاره هاي تيموري و نه در بناهاي باقي مانده از اين عصر، تنگ بري وجود نداشته، بلكه آرايه اي كه در نگاره ها ترسيم و در بناهاي تيموري ايجاد شده، »محراب بري « است. اگر نماي تنگ بري ها شبيه تنگ و صراحي است، شكل نماي طاقچه هاي محراب بري شبيه محراب است. بنابراين با در نظر گرفتن شكل محراب، اين آرايۀ گچي را محراب بري ناميده اند. بر پايۀ تحليل نگاره ها و خوانش متون تاريخي مي توان گفت محراب بري آذيني براي آراستن عمارات مجلل همچون كاخ ها، كوشك ها، آرامگاه ها و نيز مكاني براي به نمايش گذاردن اشياء نفيس در برابر ديدگان مشتاق در عصر تيموري بوده است. برخي عمارات سلطنتي را كه داراي آرايۀ گچي محراب بري بوده اند، مي توان چيني خانه ناميد.